Nadire BAHADİ
Ülkenin genelinde etkili olan soğuk havanın zararları gün yüzüne çıkmaya başladı. İçerisinde bulunduğumuz hafta hava sıcaklıklarının 0 derecenin altında seyretmesi nedeni ile meydana gelen don olayı üreticiyi olumsuz etkiledi. İskele, Yeniboğaziçi, Mormenekşe ve Türkmenköy’de Ağustos ayından bu yana kış sezonu için yetiştirilen enginar, kazanç sağlanacağı dönemde kırağılaşmadan zarar gördü, üreticinin emeği çöpe gitti. Türkmenköy’de enginarın yanı sıra patates ve serada karpuz üretimi de yaparak geçimini sağlayan üreticiler don nedeni ile binlerce liralık zarara uğradı.
Kırağılaşma ürünü yaktı
Don nedeni ile yanan enginar, kendini besleyemeyerek yenilmez bir hal alıyor. Dölümlernan ekilen enginarın yanma nedeni ile iç piyasaya sürülmesi ve ihracatının yapılması imkansız hale geldi. Don nedeni ile piyasada azalan enginar fiyatı iki katı olurken, yüksek fiyatı nedeni ile vatandaş enginara rağbet etmiyor. Bu gün don nedeni ile zarara uğrayan üretici sezon sonunda ise ürün tarlada kalacağı için zarar edecek.
Türkmenköy, İskele, Yeniboğaziçi ve Mormenekşe’de dölümlerce ekili enginar don olayı nedeni ile yandı. Enginarların iç piyasaya sürülmesi ve ihracatının yapılmasını imkansız hale getiren kırağılaşma üreticiyi zarara soktu.
Zararları ödenmiyor
Türkmenköy’de geçimini üreticilik yaparak sağlayanlar Tarım Sigorta Fonu’nun yasal boşluktan dolayı üreticinin doğal afetlerde yaşadığı mağduriyeti karşılamadığından yakındı. Fon için alınan ilaç ve gübrelerden vergi kesildiğini belirten üreticiler doğal afet nedeni ile zarar gören enginarın zararının ödenmemesinden şikayetçi oldu. Üreticiler 3 yıl içinde KDV ve stopaj ücretlerinde meydana artışında üreticiyi zora soktuğunu belirterek “dünyanın her yerinde üretici el üstünde tutulurken, bizim memleketimizde hem üretime hem de ihracata engel oluyorlar” şeklinde sitemlerini dile getirdi.
Üreticinin %80’i memur
Geçimini üreticilik yaparak sağlayan üreticilerin en büyük sorunların biri de iş sahibi ve birçoğu memur olan kişilerin ek gelir olarak üreticilik yapması. Türkmenköy’de yaklaşık 29 üreticinin sadece 3’ünün gerçek üretici olduğunu söyleyen üreticiler, ülkedeki üreticilerin yüzde 80’inin memur olduğunu kaydetti. “ Zaten devlet üreticiye sahip çıkmıyor, bir de her geçen gün çoğalan pastadan pay isteyenlerle mücadele ediyoruz” diyen üreticiler, gerçek üreticinin tespiti için komisyon kurulmasını istiyor.
Üretici ne dedi?
Mehmet Akkoyun: Don nedeni ile iki yıldır büyük zarar görüyoruz. Geçen yıl devlete yapılan müracaatlardan hala haber çıkmadı. Devlet ülkede ihracatın durmamasını istiyorsa derhal gerçek üreticiye sahip çıkmalı, zarar ziyanın tespit edilerek üreticinin mağduriyeti karşılanmalıdır. Tarım Sigorta Fonu’na 5 yıldan beri enginarın da eklenmesini bekliyoruz ancak bu yönde bir gelişme yaşandığını gözlemleyemedik. Ayrıca KDV ve stopaj ücretlerinde meydana gelen artış üreticiyi zor duruma sokarken, yaşanan bu sıkıntıların yanında ek gelir olarak üreticilik yapan memurlar gerçek üreticilerin işlerini de baltalıyor. Don nedeni ile yaklaşık 150 bin TL zararım mevcut, bu yılı da zararla kapatacağız gibi görünüyor.
Özcan Gazelci: Tüm geçim kaynağım üreticilik başka bir iş yapmıyorum. Ektiğim tüm enginarlar, patatesler ve serada üreteceğim karpuzlar don nedeni ile yandı. Geçen yılda don nedeni ile yaşadığım mağduriyet karşılanmadı, bu yılda yine aynı mağduriyetle karşı karşıya kaldım. Devlet gerçek üreticisine, ekmeğini bu işten kazanan kişilere ne yazık ki sahip çıkmıyor. Üreticinin belini büken memurların dahi bu işi yapmasıdır. Vergiler yüksek, giderlerimiz çok ancak bizim başka gelirimiz olmadığı için yaşanan bu mağduriyet bizi resmen iflasa sürükledi. Memur bize maaşını devretsin biz tarlaları vermeyi hazırız. Sorunlarımızı aktarmak için muhatap bulamıyoruz. Bu hafta yaşanan don nedeni ile enginarda 100 bin TL, patates ve karpuzda ise toplam 35 bin TL zarara uğradım.
Cemal Nizam: Geçmiş yıllarda seyrek yaşadığımız bu sorunu çetin geçirdiğimiz kış nedeni ile her yıl yaşamaya başladık. Zarar ziyanımız 10 yıldır ödenmezken, Salı ve dün sabah ürünlerimizi vuran don, tarlalarda enginar bırakmadı. Dünyanın her yerinde destek gören ve el üstünde tutulan üretici bizim ülkemizde ne yazık ki hep engellerle karşılaşıyor. 2 yıl içinde stopaj ve KDV’de meydana gelen artış üreticiyi zorlarken, üretici “ne kazanacayık da bu vergileri nasıl ödeyeceğik” derdine düşüyor. Esas mesleği üretici olan ve başka hiçbir geçim kaynağı bulunmayanların bir engeli de ek gelir olarak üreticilik yapan memurlar. Biz mesai saatleri içerisinde devlet arabaları ile tarla içerisinde iş yapan kişiler biliyoruz. Tüm bu sorunlarla boğuşan biz üreticiler artık devletin ülkede üretim yapılmasını istemediğini ve her kim bu işi yaparsa destek olacağı yerde köstek olduğunu düşünüyoruz.
