<p style="margin:0cm"><span style="font-size:11.5pt"><span style="font-family:"Arial",sans-serif"><span style="color:#1c2b28">Sağlık ve Çevre Birliği HEAL (Health and Environment Alliance) tarafından yayınlanan ‘Türkiye’de Kronik Kömür Kirliliği: Kömürün Sağlık Yükü ve Kömür Bağımlılığını Sonlandırmak’ raporu, termik santrallerden kaynaklı hava kirliliğinin yarattığı sağlık sorunlarına dikkat çekiyor. Rapora göre, hava kirliliğinden herkes etkileniyor, ancak bazı gruplar diğerlerinden daha fazla risk altında. Bu gruplar, hamileler, çocuklar, yaşlılar ve astım, kalp gibi kronik hastalığı olanlar. </span></span></span></p> <p style="margin:0cm"></p> <p style="margin:0cm"><span style="font-size:11.5pt"><span style="font-family:"Arial",sans-serif"><span style="color:#1c2b28">Elektrik, ısınma ve sanayi amaçlı kullanılan kömürün dünyadaki en büyük ikinci cıva emisyon kaynağı olduğuna dikkat çeken çalışmada, termik santrallerden kaynaklanan cıvanın kolayca buharlaşarak hava yoluyla yayıldığı belirtiliyor. Kirli hava, başta büyüme çağındaki çocuklarda telafi edilmesi mümkün olmayan bilişsel bozukluklara neden oluyor. Hava kirliliğine, özellikle cıvaya maruz kalan çocukların daha sonraki yıllarda hastalık geliştirme riski artıyor.</span></span></span></p> <p style="margin:0cm"></p> <p style="margin:0cm"><strong fr-original-style=""><span style="font-size:11.5pt"><span style="font-family:"Arial",sans-serif"><span style="color:#1c2b28">HEAL Türkiye Sağlık ve Enerji Politikaları Kıdemli Danışmanı Funda Gacal</span></span></span></strong><span style="font-size:11.5pt"><span style="font-family:"Arial",sans-serif"><span style="color:#1c2b28">, cıvanın nasıl dağıldığını ise şöyle anlatıyor: “Şimdiye dek hep cıvanın fabrika atıklarıyla suya karıştığını konuştuk. Oysa termik santrallerin neden olduğu cıva kolayca havaya karışır. Havadaki cıva çökelme veya yağış yoluyla suya geçer ve besin zincirindeki toksik yolculuğu başlar, böylece kömür yakılmayan bölgelerde dahi gıda yoluyla insan bedenine girer. Cıvalı deniz ürünlerinin tüketimi, özellikle hamileler ve küçük çocuklar için çok riskli. Gelişme çağında olmaları sebebiyle çocuklar hava kirliliğine karşı daha savunmasız.” </span></span></span></p> <p style="margin:0cm"></p> <p style="margin:0cm"><span style="font-size:11.5pt"><span style="font-family:"Arial",sans-serif"><span style="color:#1c2b28">Gacal ayrıca, cıvanın yanı sıra hava kirliliği partiküllerinin annenin akciğerlerinden plasentaya geçerek çocuklara daha doğmadan zarar verdiğine dair yeni bulgular yayınlandığının da altını çiziyor. </span></span></span></p> <p style="margin:0cm"></p> <p style="margin:0cm"><span style="font-size:11.5pt"><span style="font-family:"Arial",sans-serif"><span style="color:#1c2b28">2019 yılında Türkiye'deki kömür yakıtlı termik santrallerden kaynaklı cıva emisyonunun çocuklarda toplam 8 bin 850 IQ puanı kaybına neden olduğunu vurgulayan rapora göre, çocukların ömür boyu taşıyacakları bu riskin boyutlarını belirlemek de henüz mümkün değil.</span></span></span></p> <p style="margin:0cm"></p> <p style="margin:0cm"><strong fr-original-style=""><span style="font-size:11.5pt"><span style="font-family:"Arial",sans-serif"><span style="color:#1c2b28">3 BİNDEN FAZLA ERKEN DOĞUM, 300’DEN FAZLA ERKEN ÖLÜM</span></span></span></strong></p> <p style="margin:0cm"><strong fr-original-style=""><span style="font-size:11.5pt"><span style="font-family:"Arial",sans-serif"><span style="color:#1c2b28">Nöroloji ve Çocuk Nörolojisi Uzmanı Doç. Dr. Semih Ayta </span></span></span></strong><span style="font-size:11.5pt"><span style="font-family:"Arial",sans-serif"><span style="color:#1c2b28">ise cıvanın gelişmekte olan beyin için toksik bir madde olduğuna dikkat çekerek şunları söylüyor: “Anne karnındaki ve erken dönemde bebekler özel bir risk taşırlar. Gebeler ve çocuklar cıvaya farklı yollarla maruz kalabilir. Cıva için ‘güvenli’ diyebileceğimiz herhangi bir seviye olmadığı gibi, düşük düzeyde maruz kalma da akut veya kronik zehirlenmeye yol açabilir. Çocukların sinir sistemi üzerinde etki yaratabilir. Ana rahiminde veya doğumdan sonraki ilk yıllarda hava kirliliğine maruz kalmak, ileriki yıllarda sağlık sorunları riskini artırır."</span></span></span></p> <p style="margin:0cm"></p> <p style="margin:0cm"><span style="font-size:11.5pt"><span style="font-family:"Arial",sans-serif"><span style="color:#1c2b28">Nitekim HEAL’in raporunda da cıvanın yanı sıra hava kirliliğine bağlı olarak çocuklarda çok sayıda sağlık sorunu, erken doğum, hatta erken ölümler görüldüğü ifade ediliyor. Buna göre 2019 yılında, 3 bin 70 erken doğum, 26 bin 500 bronşit vakası, 237 bin 37 astım ve bronşit semptomu gösterilen gün (astım hastası çocuklarda) ve 352 erken ölüm vakası tespit edildi.</span></span></span></p> <p style="margin:0cm"></p> <p style="margin:0cm"><strong fr-original-style=""><span style="font-size:11.5pt"><span style="font-family:"Arial",sans-serif"><span style="color:#1c2b28">FİLTRELER CIVA İÇİN ÇÖZÜM DEĞİL</span></span></span></strong></p> <p style="margin:0cm"><span style="font-size:11.5pt"><span style="font-family:"Arial",sans-serif"><span style="color:#1c2b28">Çocukların IQ seviyesini, dolayısıyla eğitim ve iş hayatlarındaki performanslarını düşüren cıva maruziyeti, kalıcı hasarlara yol açarak toplumu ve ekonomiyi de olumsuz etkiliyor. Sadece Avrupa’da cıva maruziyeti kaynaklı sağlık maliyetinin yılda 9 milyar euronun üzerinde olduğu hesaplanıyor. HEAL’in raporunda, Birleşmiş Milletler Çevre Programı 2018 Küresel Cıva Değerlendirme Programı verilerine göre, Türkiye’de linyit ve taş kömürlü termik santrallerin her yıl 6 ton cıva kirliliğine neden olduğu vurgulanıyor.</span></span></span></p> <p style="margin:0cm"></p> <p style="margin:0cm"><span style="font-size:11.5pt"><span style="font-family:"Arial",sans-serif"><span style="color:#1c2b28">Cıvanın termik santrallerdeki standart filtrelerle yüzde 100 tutulmadığına dikkat çeken Gacal, “Sorunun çözümü açık, kömürden elektrik üretimine son vermek” diyor. </span></span></span></p> <p style="margin:0cm"></p> <p style="margin:0cm"><span style="font-size:11.5pt"><span style="font-family:"Arial",sans-serif"><span style="color:#1c2b28">‘Türkiye’de Kronik Kömür Kirliliği: Kömürün Sağlık Yükü ve Kömür Bağımlılığını Sonlandırmak’ raporunda, politika yapıcılara yönelik çözüm önerileri şöyle sıralanıyor: </span></span></span></p> <p style="margin:0cm"></p> <p style="margin:0cm"><span style="font-size:11.5pt"><span style="font-family:"Arial",sans-serif"><span style="color:#1c2b28">● Mevcut ve eskimiş kömürlü termik santrallerin en kısa sürede kapatılması ve yenilerinin inşa edilmemesi.</span></span></span></p> <p style="margin:0cm"><span style="font-size:11.5pt"><span style="font-family:"Arial",sans-serif"><span style="color:#1c2b28">● Sağlık ve çevre etki değerlendirmeleri ile bilinçli enerji seçimleri yapılması.</span></span></span></p> <p style="margin:0cm"><span style="font-size:11.5pt"><span style="font-family:"Arial",sans-serif"><span style="color:#1c2b28">● Elektrik sektöründen kaynaklanan emisyonların şeffaf bir şekilde raporlanarak veri şeffaflığının artırılması ve bunların bilimsel olarak değerlendirmesine izin verilmesi.</span></span></span></p> <p style="margin:0cm"><span style="font-size:11.5pt"><span style="font-family:"Arial",sans-serif"><span style="color:#1c2b28">● Sağlık istatistikleri ve ilçe düzeyinde de hastalık vakalarına ilişkin istatistiklerin kamuoyuyla paylaşılması.</span></span></span></p> <p style="margin:0cm"><span style="font-size:11.5pt"><span style="font-family:"Arial",sans-serif"><span style="color:#1c2b28">● Ekonomi, enerji ve çevre mevzuatları ve stratejilerini birbirleriyle ilişkilendirilerek enerji sektörü planlamasının geliştirilmesi, uzmanların ve halkın katılımına izin verilerek şeffaflığın artırılması.</span></span></span></p> <p style="margin:0cm"><span style="font-size:11.5pt"><span style="font-family:"Arial",sans-serif"><span style="color:#1c2b28">● Sürdürülebilir yenilenebilir enerji ve enerji tasarrufu biçimlerinin tercih edilmesi.</span></span></span></p> <p style="margin:0cm"><span style="font-size:11.5pt"><span style="font-family:"Arial",sans-serif"><span style="color:#1c2b28">● Paris İklim Anlaşması’nın onaylanması ve iddialı bir Ulusal Katkı Beyanı (NDC) ile yenilenebilir enerji kaynaklarının paylarının artırılmasına dair hedeflerin belirlenmesi.</span></span></span></p> <p style="margin:0cm"></p> <p style="margin:0cm"><strong fr-original-style=""><u><span style="font-size:11.5pt"><span style="font-family:"Arial",sans-serif"><span style="color:#1c2b28">RAKAMLARLA HAVA KİRLİLİĞİNİN ÇOCUK SAĞLIĞINA ETKİSİ </span></span></span></u></strong></p> <p style="margin:0cm"><strong fr-original-style=""><span style="font-size:11.5pt"><span style="font-family:"Arial",sans-serif"><span style="color:#1c2b28">3.070</span></span></span></strong><span style="font-size:11.5pt"><span style="font-family:"Arial",sans-serif"><span style="color:#1c2b28"> erken doğum </span></span></span></p> <p style="margin:0cm"><strong fr-original-style=""><span style="font-size:11.5pt"><span style="font-family:"Arial",sans-serif"><span style="color:#1c2b28">26.500</span></span></span></strong><span style="font-size:11.5pt"><span style="font-family:"Arial",sans-serif"><span style="color:#1c2b28"> bronşit vakası </span></span></span></p> <p style="margin:0cm"><strong fr-original-style=""><span style="font-size:11.5pt"><span style="font-family:"Arial",sans-serif"><span style="color:#1c2b28">237.037</span></span></span></strong><span style="font-size:11.5pt"><span style="font-family:"Arial",sans-serif"><span style="color:#1c2b28"> astım ve bronşit semptomu gösterilen gün (astım hastası çocuklarda)</span></span></span></p> <p style="margin:0cm"><strong fr-original-style=""><span style="font-size:11.5pt"><span style="font-family:"Arial",sans-serif"><span style="color:#1c2b28">8.850</span></span></span></strong><span style="font-size:11.5pt"><span style="font-family:"Arial",sans-serif"><span style="color:#1c2b28"> IQ puanı kaybı (cıva maruziyetine bağlı)</span></span></span></p> <p style="margin:0cm"><strong fr-original-style=""><span style="font-size:11.5pt"><span style="font-family:"Arial",sans-serif"><span style="color:#1c2b28">352</span></span></span></strong><span style="font-size:11.5pt"><span style="font-family:"Arial",sans-serif"><span style="color:#1c2b28"> erken ölüm </span></span></span></p> <p style="margin:0cm"></p> <p style="margin:0cm"></p>