Havadis gazetesinin yayınladığı Poli dergisinden Öntaç Düzgün'ün röportajı İki toplumlu “Kültürel Miras Teknik Komite” tarafından restore edilen kasabanızdaki tarihi büyük kilise, önceki hafta sade bir törenle hizmete girdi. Bu gelişme muhtemelen kasabanıza yönelik olarak gerek Rum gerekse Kıbrıs’taki nüfusları son yıllarda süratle artan Ortodoks Rusların ziyaretlerini artıracak. Nitekim 5 Kasım’da kilisenin isim günü ayini gerçekleştirilecek. Ancak şöyle bir çelişki ile karşılaşılacak; Ayin için dini mabetlerine gelecek olan topluluk, mezarlığı da ziyaret etmek istemeleri halinde hoş olmayan kötü bir durumla karşılaşacak. Çünkü mezarlık, ziyarete uygun bir durumda değil. Öte yandan, 1975 yılında Geçitkale’ye zorunlu göç yapan Güney’deki Köfünyeli Kıbrıslı Türklerin köylerindeki mezarlıklarının da durumu iyi değil. Size sorumuz şu; Barıştan yana olduğunu söyleyen ve savunan bir partinin (CTP) belediye başkanı olarak, toplumları tatmin etmek amacı ile her iki mezarlığın da eş zamanlı olarak yeniden düzenlenmesi için girişim yapmayı, küçük bir adım atmayı düşünür müsünüz? Hasan Öztaş: Bu konuda tamamen ayni duyguları paylaşıyoruz ve görevde olduğum 3 buçuk yıldan beridir de bu yönde çaba harcamaktayım. Sizin de belirttiğiniz gibi 12’nci yüzyıldan beri kasabamızda var olan tarihi bir kilisenin kültürel birikimimize yeniden kazandırılması için Kültürel Miras Teknik Komite ile işbirliği gerçekleştirdik. Bu tadilat şimdi tamamlanmış durumdadır. Şimdi ise sırada, bölgemiz dahilinde olan Nergisli köyünde, tarihi ve dini geçmişi hakkında fazla bir bilgiye sahip olamadığımız ama çok özel olduğu anlaşılan bir mağara kilisenin yeniden düzenlenmesi için kültürel miras komitesi tarafından adım atılıyor. Bu gelişme de bölgemizin kültür ve turizm potansiyeline oldukça katkı yapacaktır. Bundan da öte geçmişte, kasabamızda gerek sözünü ettiğimiz bu kilisede gerekse daha başka bir kilisede eski Lefkonuklu Rumların ayin yapabilmelerine de yardımcı olduk. Eski Lefkonuklu Rumlarla çeşitli vesilelerle temaslarımız olmuştur ve mezarlık konusunda ortaya konacak duyarlılığa da anlayışla bakabiliriz. Mezarlıklarına zaman zaman temizlik yapma yönünde müdahaleler yaptık. Daha önceki yıllarda KKTC’nin pek çok Rum mezarlığında olduğu gibi durum daha da kötü idi. Ancak şimdiki durumunun da iyi olduğunu söyleyemem. Alanın temizliğini yapmaya çalışıyoruz ama mezarlara müdahale etmede kendimizi yetkili göremiyoruz. Bu alan özel bir alan ve bu sorunun halli özel bir organizasyonla yapılmalı. Bu nedenle gerek kasabamızdaki Rum mezarlığı gerekse Güney’deki köyümüz olan Köfünye’deki Türk mezarlığının ortak bir organizasyonla yeniden düzenlenmeleri için arabuluculuk yapılsın diye Kültürel Miras Teknik Komite’den yardım istedik. Komitenin Türk Eşbaşkanı Ali Tuncay bey pozitif bir tutum takındı ve artık konunun ilerletilmesini bekliyoruz. Eğer finansman konusunda bir sorun çıkacaksa, belediye olarak sorunun çözümü için tabii ki gayret göstereceğiz. Poli: Şunu mu anlamamız gerekiyor; Siz, her iki taraftaki mezarlıkların eş zamanlı olarak yeniden düzenlenmesine yardımcı olmaları için iki toplumlu Kültürel Miras Teknik Komite’ye başvurdunuz, onlar prensip olarak teklifinizi benimsediler ancak somut bir çalışma planı henüz ortaya çıkmadı. Hasan Öztaş: Evet durum tam böyledir. Sanırım öncelik mağara kiliseye verilecek ve hemen arkasından mezarlıklar konusu gündeme gelecek. Her yıl 15 Kasım tarihi, 1967 yılında köyümüz Köfünye’de vahşice öldürülen .. sayıdaki şehitlerimizi andığımız gündür. Bu gün münasebeti ile geçtiğimiz yıl kasım ayı başında , benim de katıldığım belediye ekiplerimiz ve ekipmanlarımızla Köfünye’deki şehitliğimizde kapsamlı bir temizlik çalışması yaptık. Bunun için önceden izin aldık ve bölgenin yerel makamlarının gözetimi altında temizliği gerçekleştirdik. Bu yılki alan temizliğini ise, oraya gitmemize gerek kalmadan temas içinde olduğumuz eski Lefkonuk’lu Rum arkadaşlarımızın aracılığı ile Köfünye muhtarlığı gerçekleştirdi. Bu vesile ile onlara teşekkür ederim. Poli: Karşılıklı olarak iyi niyet ve girişim olduğu anlaşılıyor ancak mezarlıklardaki esas sorun mezarların kimliklerinin belirsiz olması hatta çoğu mezarın kırılıp parçalanmasıdır. Geçen hafta Köfünye mezarlığında yaptığımız çalışmada, kimliksiz ve parçalanmış bazı mezarlarda taze çiçeklere rastladık. Demen ki mezar yerini önceden bilen bazı yurttaşlarımız hala oraları ziyaret edip çiçekler bırakabiliyorlar. Acaba yukarıda sözünü ettiğiniz plana bağlı kalmadan her iki toplumdan bireylerin dahil olacağı şekilde bu mezarların kimliklerini yeniden belirleme ve mezarları tekrardan düzenleme işi yapılamaz mı? Hasan Öztaş: Köfünye’de bizim sözünü ettiğimiz iki tane mezar yerimiz var. Birisi eski köy mezarlığı diğeri ise şehitliğimiz. Eski mezarlıkta temizlik hariç mezarların durumu iyi değildir. Şehitlik kısmı temiz ve mezarların durumu kısmen daha iyidir. Oradaki sorun, isim levhalarının kırılmış olmasından dolayı hangi şehidimizin hangi mezarda olduğunu maalesef bilmememizdir. Bilgi eksikliğimizden dolayı biz şehitliğimize isim yerleştirmesi yapacak durumda değiliz. Bu konuda bir memur görevlendirip şehitlerimizin hayatta olan aile bireyleri ile teker teker temas etmemize rağmen hangi mezarın hangi şehidimize ait olduğunu belirleyemedik. O döneme ait bir belge veya resim bulabilmek için Milli Arşiv’e ve Güvenlik Kuvvetleri Komutanlığı’a müracaat yaparak yardım istedik ancak bir sonuca ulaşamadık. O dönemlerde çekilmiş fotoğraflardan mezar isimlerini çıkarabilirdik ama olmadı. Poli: O dönemin bölge komutanları, muhtarı veya öğretmenleri de mi yardımcı olamadı? Gazeteden bir çağrı mı yapsak acaba? Hasan Öztaş: Hayır olamadılar tam 3 buçuk yıldan beridir ki bu çalışmayı sürdürüyoruz ama sonuç alamıyoruz. O dönemi yaşamış ancak şimdi Avusturalya’da veya İngiltere’de olan köylülerimize bile ulaşmaya çalıştık ancak sonuç değişmedi. Ancak her halukarda orada bir şehitliğimiz ve bir mezarlığımız vardır ve biz oralara sahip çıkmaya devam edeceğiz. Poli: Geçitkale’deki Rum mezarlığı için pratik olarak neler yapılabilir? Hasan Öztaş: Şu an itibarı ile oranın sadece temizliğiyle ilgiliyiz. Az önce de söylediğim gibi mezarlara doğrudan müdahale etmeyi doğru bulmuyoruz. Planlandığı gibi her iki mezarlığa da iyileştirme yönünde müdahale yapılacağı zaman iş birliği için elimizden geleni yapmaya çalışacağız.