Duygu Alan

Aşırı borç yükü nedeniyle faaliyetlerini sürdüremeyecek noktaya gelen Toprak Ürünleri Kurumu ile ilgili ilk Sayıştay raporu yayımlandı.

2014 yılını kapsayan rapora göre, TÜK’ün 2014 yılı içerisinde iç piyasadan satın aldığı ve dış piyasadan ülkeye getirdiği binlerce ton arpa, kurumu289 bin 285.09 TL zarara uğrattı.

Sayıştay Başkanlığı yanlış icraatın sahibi dönemin TÜK Yönetim Kurulu Başkanı Hüseyin Özçağ ve Yönetim Kurulu üyeleri Mustafa Hadımcı, Mustafa Beyoğlu, Kuntay Vurana ve Berhan Ongan’ı toplam 856 bin 485. 09 TL’lik zarardan sorumlu tuttu. Sayıştay Raporu, ileri hukuk işlemleri için Başsavcılığa gönderildi.

Sayıştay Başkanlığı tarafından, Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanı Nazım Çavuşoğlu’na gönderilen ön rapora göre, Hüseyin Özçağ başkanlığındaki yönetim kurulu, yurt dışından fazla arpa alarak çürütmekle kurumu ciddi zarara sokmakla suçlanıyor.

İç operasyon zararı 558 bin 200 TL

Rapora göre, 2014 yılında görev yapan beş kişilik yönetim kurulu, iç piyasadan gerçekleştirilen alımlar nedeniyle kurumu büyük zarara uğrattı.

Buna göre, arpa alım, satım ve imha işlemleri iyi organize edilemedi. Kurumun bu operasyonda toplam zararı ise 558 bin 200 TL olarak ortaya çıktı.

İthal arpada “hep zarar”

Dönemin yönetiminin bir başka kötü yönetim örneği ise ithal arpada yaşandı. 2014 yılında alınan 9 milyon 99 bin 40 kilo arpanın 1 milyon 881 bin 930 kilosu aradan iki yıl geçmesine rağmen halen kurum ambarlarında ve bir işe de yaramıyor. 30 bin 963 TL’lik arpa bozuldu, 17 bin 400 TL ise ürünün torbalardan çıkarılması için hizmet satın alındı. Tümü, kurum hanesine zarar yazıldı.

Rapor, bu işlemde, dönem yönetimini “ekonomiklilik, etkililik ve verimlilik” esaslarını dikkate almadan karar almak, iyi planlama yapmamak ve gerçek ihtiyaç miktarını saptamadan alım yapmakla suçluyor.

Fiyat ayarlaması rezalet

Raporda dikkat çeken bir başka nokta da 2014 yılında 1.20 TL kilosu alınan arpa, 2015 yılında 0.90 TL’den (90 kuruş) üreticiye satıldı.

Fiyat ayarlaması yapılamaması ya da pahalı arpa alımı nedeniyle 376 bin 81o kilo arpa satışından TÜK 113 bin 43 TL kayıp yaşadı.

1.25 TL’den alınan 78 bin 850 bin kilo arpa ise 1 TL’den üreticiye satıldı. Buradaki kayıp ise 23 bin 902 TL olarak kayda geçti.

Bozuk arpa ithal edildi

İthal edilen 58 bin 10 kilo buğday ise bozuk olduğu gerekçesi imha edildi. Alımı yapılan ve imha edilen buğday nedeniyle TÜK 72 bin 512. 50 TL kayıp yaşadı.

Sayıştay Başkanlığı, tüm bu kayıplardan Hüseyin Özçağ başkanlığındaki yönetim kurulunu sorumlu tutarak, hukuki işlem yapılmasını istedi.

İşte kayıplar

Sayıştay Raporu’na göre, kurum yönetiminin 856 bin 485 TL’lik zarara neden olduğu 2014 yılı yurt içi ve yurt dışı arpa- buğday alımı nedeniyle TÜK’ü uğrattıkları zarar raporda şöyle yer aldı:

Kurum Yönetiminin,kurum tarafından iç piyasadan gerçekleştirilen arpa materyali alım, satım ve imha süreçlerini iyi organize edememesi ve iyi yönetememesi sonucunda toplam 558,200 TL kayıp yaşadığını,
2014 yılında ithal edilen 9,099,040 kg tohumluk arpanın 1,881,930 kg’nın 2 yıl geçmiş olmasına rağmen halen kurum stoklarında bulunduğu ve akıbetinin ne olacağı hususunda belirsizlik olduğunu,uzun süre depoda bekleyen ve bozulan 36,936 TL tutarındaki 30,780 kg arpanın imha edildiği, 27,987 kg arpanın fire olarak kayıtlara işlendiği, ayrıca ürünün bozulmaya başlaması nedeniyle torbaların çıkarılması için işgücü satın alındığı ve 17,400TL ödendiği dikkate alındığında,Kurum Yönetiminin ekonomiklik,etkililik ve verimlilik esaslarını dikkate alarak kararlar almadığı,yine Yönetim tarafından iyi bir planlama yapılmadan ve gerçek ihtiyaç miktarı olarak saptanmadan alımların gerçekleştirdiği,
2015 sezonu arpa satış fiyatlarının değişmesi ile 1.20 TL/kg fiyattan satın alınmış olan 376,810 kg ithal tohumluk arpa materyalinin 9.90TL/kg fiyattan satıldığı ve bunun sonucunda kurumun 113,043TL kayıp yaşadığı,
1,25 TL/kg fiyattan ithal edilen tohumluk buğday materyalinin 78,850 kg’ının 1.00TL/kg 3,990kg’ının ise kalburaltı olarak 0.20 TL/kg fiyattan satıldığı ve bu satış sonucunda Kurumun 23,902 TL kayıp yaşadığı,
İthal edilen tohumluk buğday materyalinin 58,010 kg’ının bozuk olduğu gerekçesiyle imha edilmesi sonucu yaşanan kayıp olan 72,512.50 TL’den Yönetim Kurulu Başkanı S. Hüseyin Özçağ, Yönetim Kurulu Üyeleri Sn. Mustafa Hadımcı,Sn. Mustafa Beyoğlu, Sn. Kuntay Vurana ve Sn. Berhan Ongan’ın 18/1978 sayılı Sayıştay Yasası’nın 22. Maddesi gereği müştereken sorumlu oldukları,
İmzalanan ithal tohumluk arpa ve buğday materyalleri alım sözleşmelerinde ürünün satıcı şirket tarafından depolara kadar götürüleceği ve nakliye masraflarının satıcı tarafından karşılanacağı yönünde hüküm yer almasına rağmen, nakliye masraflarının Kurum tarafından ödenmesine yönelik alınan 04.12.2014 tarih ve K/276/2014 sayılı Yönetim Kurulu Üyeleri Sn. Mustafa Hadımcı, Sn. Mustafa Beyoğlu,Sn. Kuntay Vurana ve Sn. Berhan Ongan’ın 34,491.59TL’den 18/1978 sayılı Sayıştay Yasası’nın 22. Maddesi gereği müştereken sorumlu oldukları sonucuna varılmıştır.