Bertuğ Topal
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti devletinin iç ve dış borçları süratle büyümeye devam ediyor. 2015 yılı sonu itibarı ile iç ve dış borcun toplamı 16 milyar TL’ye yükseldi.
Yıllardır yapılan plansız borçlanmalar nedeniyle sürekli artan bu borç, ülkenin mali ekonomisini de aşağıya çekiyor.
2014 sonu itibariyle iç borç 5,1 milyar TL olurken, dış borç ise 10,9 milyar TL’ye yükseldi.
Havadis, iç ve dış borçların ülkeye getireceği olumsuz durumu eski maliye bakanlarına sordu. Eski maliye bakanı Ersin Tatar, bütçe açığı ve borçları ülke için zor bir durum olduğunu ifade ederek bu ay içerisinde Türkiye ile imzalanacak protokolün bile bütçe açığını kapatacak düzeyde olmadığını belirtti.
Birikim Özgür ise iç borçların giderek arttığını bunun önünün alınması için de hükümetin acil önlem planını hayata geçirmesi gerektiğini ifade etti.
Bir diğer eski maliye bakanı Zeren Mungan ise Türkiye ile ekonomik protokolün imzalanmasının ardından kasaya 50 milyon TL’lik ek kaynak gireceğini ve bunun da doğru kullanılması gerektiğini belirtti.
Borçlar artıyor önlem alınmıyor
Ülkede devletin iç borçları artarken henüz daha hiçbir şekilde önlem alınmaması ülkenin ekonomik olarak daha da kötü duruma gitmesine neden oluyor. Hal böyleyken gelmiş geçmiş hükümetlerin hiçbir şekilde önlem almaması borçların daha da artmasına sebep oluyor.
2015 yılında iç borç 5.1 milyar TL’ye yükselirken dış borçta da bir artış var. Dış borç ise 10.9 milyar TL’ye yükseldi.
Öğretmen ödenekleri de genişletecek
Son dönemde Ulusal Birlik Partisi-Demokrat Parti Ulusal Güçler hükümeti tarafından maaşların ödenmesi için Merkez Bankası’ndan yapılan iç borçlanma ve 2011 sonrası işe giren öğretmenlere de hazırlık ödeneğinin verilmesi iç borçlanmayı daha artıracak gibi gözüküyor.
Kamu gelirleri artıyor
2013 yılında 2,3 milyar TL olan kamu gelirleri 2015’te 2,9 milyar TL’ye çıktı. Bu rakamlara göre artış oranı yüzde27,5 oldu. Birikim Özgür’ün görevde olduğu Kasım 2015-Nisan 2016 dönemde bir önceki yılın aynı dönemine oranla yerel gelirlerdeki artış % 24’ü buldu. Kasım 2015-Nisan 2016 döneminde yerel gelirlerdede reelde %15,9’lük bir artış oldu.
Veri yok…
Maliye Bakanlığı verileri içerisinde, borçla ilgili ayrıntılar yok. Başta Kooperatif Merkez Bankası olmak üzere, borç Vakıflar Bankası ve İhtiyat Sandığı’ndan alındı.
Havadis’in yaptığı araştırmaya göre, Maliye Bakanlığı verileri içerisinde, borcun nereden alındığı, ana paranın ne kadar, faizin ne kadar olduğu, hangi bankanın hangi amaçla borç verdiği gibi veriler yok.
Faizlere yansıyor
Bu arada, ekonomi uzmanları, devletin kamu bankalarına olan fahiş borcu ve geri ödeme yapılmaması nedeniyle, faiz yükünü de vatandaşın çektiğini söylüyor.
Cirolarında yüksek kar görünen kamu bankaları ise, devlete verdiği ana parayı dahi alamamanın sıkıntılarını yaşıyor. Bol karlı bilançolara rağmen, kamu bankalarını ayakta tutan vatandaşın ödediği yüksek faiz.
