ÖZYİĞİT Bütçe üzerine TDP Genel Başkanı Cemal Özyiğit de söz aldı. Özyiğit, Ekonomi ve Enerji Bakanlığı’nın ülkenin ayakta kalabilmesi açısından önemli pozisyonda olduğunu dile getirdi. Özyiğit, hükümetin 3,5 ayda verdiği hiçbir vaadi yerine getirmediğini dile getirdi. Bakan Taçoy’un sürekli Kıb-Tek konusuyla gündeme geldiğini söyleyen Özyiğit, bakanlığın ekonomi kısmının hiç gündeme gelmediğini dile getirdi. Özyiğit, ülkede yatırım denince akla casinoların gelmesini de eleştirdi. KKTC’nin kara para aklama, gece kulüpleri, uyuşturucuyla anılmasından utanç duyduğunu söyleyen Cemal Özyiğit, “Bunlar değil, gerçek anlamda yatırım konuşulmalı” diye konuştu. Kalkınma Bankası’nın Başbakan Yardımcılığı’na bağlı olmasını eleştiren Özyiğit “Ekonomi Bakanlığı bunun neresinde” diye sordu. YAGA’nın pozisyonunu soran Özyiğit, “Öyle görünüyor ki Sayın Bakan sadece Kıb-Tek’ten sorumlu” diye konuştu. Enterkonnekte sisteminin Güney Kıbrıs’la kalıcı şekilde sağlanmış noktada olduğunu söyleyen Özyiğit, Türkiye’yle enterkonnekte sistem konusunda KKTC’nin bir taahhüt içine sokulduğunu belirtti. Özyiğit, Kıbrıslı Türklerin AKSA’ya mahkum edilmesi için çalışıldığını savunarak, ülkede vatandaşı isyan ettirecek kesintiler yaşandığını söyledi, bunun sebebini sordu. Özyiğit, “Elektrik konusunda toplumsal bir sorumluluğunuz var. Bunun idraki içinde olmalısınız. Yoksa yaşanacaklardan siz sorumlu olacaksınız… ” dedi. Santral alımı konusunda kendi hükümetleri döneminde atılan adımlara değinen, uluslararası ihaleye çıkılmasının kararlaştırıldığını belirten Özyiğit, “Biz yapanın yanına kâr kalan bir sistem istemiyoruz. Birtakım kişiler devleti zarara uğratıyorsa bu ortaya çıkarılmalı. ‘Çamur at izi kalsın’ mantalitesi ile hareket ediliyor” diye konuştu. Hükümetin jeneratör için ihaleye çıkmama konusunda direndiğini savunan Özyiğit, cumhurbaşkanlığı seçim yasaklarının şubat ayında başlayacağını, ihaleye yine çıkılamayacağını söyledi. Özyiğit kürsüde konuşurken, Maliye Bakanı Olgun Amcaoğlu da yerinden cevap verdi. İkili arasında “töhmet altında bırakma” atışması oldu. Özyiğit, “Vermeyeceğimiz hesap yoktur” dedi. Amcaoğlu’nun yerinden konuşmasına muhalefet kanadı da ses yükseltti. Cemal Özyiğit, “Öteleme, bekleme, oyalama taktikleri ile bu toplumu nereye götürmek istiyorsunuz, anlamak zor. Attığınız imzanın arkasında durun, ihaleye çıkın” ifadelerini kullandı. Elektrik Kurumu’na olan borçların taksitlendirmesi için yasa önerisi olduğunu belirten Özyiğit, uzmanların bu konuda görüşleri bulunduğunu söyledi. Özyiğit, “Bu taksitlendirmeden kimler yaralanacak? Dar ve sabit gelirlerle ilgili düzenleme varsa bunu konuşalım. Ödeyebilen ama ödemeyenler varsa, bunun da bilinmesi gerek” şeklinde konuştu. NAMİ CTP milletvekili Özdil Nami de bütçe üzerine söz aldı. Nami, Ekonomi ve Enerji Bakanlığı’nın bütçesinin görüşülmesine teamüllerden farklı olarak Bakan Taçoy’un icraatlarını anlatmasıyla başladıklarını söyledi. Bakan’ın icraat olarak açıkladığı maddeleri tek tek değerlendiren Nami, “Mesele ‘siz-biz’ meselesi değil ama ‘irade koyduk ve çalışmaları ilerlettik’ intibası yarattınız” dedi. Vizyon 2035 projesi ile ilgili çalışmaların kendi dönemlerinde başladığını söyleyen Nami, “Bakanlık müsteşarının ‘geçmiş hükümete bu projeyle ilgili sunum yapıldı ama onlar bunu önemsemedi’ açıklamalarını yadırgıyorum” şeklinde konuştu. Özdil Nami, Vizyon 2035 projesine Taçoy’un verdiği önemi hükümet üyelerinin vermediğini de savundu. Ekonomi konusuna değinen Nami, “Türkiye ile bir para birliğimiz var ama bu birliğin sağlıklı çalışabilmesi için sistemler yok. Enflasyon Vergisi’nin iadesi bütçeye de protokole de konulmalı. Aksi takdirde ağzınızla kuş tutsanız bu ekonomiye istikrar kazandıramazsınız. Türkiye ile ilgili ekonomik ilişkileri rayına oturmadıktan sonra çay kaşığı ile koyacaksınız, kepçe ile alınacak” dedi. Yenilebilir enerji, akaryakıt, sanayi bölgeleri, Tekno Park gibi konularda da konuşan Nami, ülkede teşvik sisteminde köklü bir değişime gidilmesi gerektiğini söyledi. Eğitimin ve turizmin lokomotif sektör ilan edildiğini ama devletin bu sektörlerden gelir elde etmesinin önünün kapalı olduğunu belirten Özdil Nami, “Bu durum akıllara zarardır” diye konuştu. Kıbrıs’ı tanıyamaz hale geldiğini belirten Nami, Londra’da şehir merkezi nasılsa Lefkoşa’nın da böyle olduğunu ancak insanların refah düzeyinin artmadığını söyledi. Turizmin ve eğitimin ülkeye katma değerinin ne olduğunun net olarak bilinmediğini ifade eden Nami, “Karanlık bir tünelde ne yaptığımızı bilmeden ekonomi yönetmeye çalışıyoruz” dedi. Nami, Kıb-Tek’e jeneratör alımı baskısının kendilerine de yapıldığını ama serinkanlı yaklaşarak önce rakamlara baktıklarını ve sorunları tespit ettiklerini dile getirdi. Nami, yaşanan sorunları “pik saatlerde sistemde yüklenme”, “büyük jeneratörlerde sorun yaşanırsa yedeği olmaması”, “makinelerin eskimesi ve fazla tüketmesi” olarak aktardı. Pik saatlerdeki yüklenmeyi engellemek için üçlü tarifeye geçildiğini belirten Nami, yedek santral konusunun çözülemediğini kaydetti. Nami, “Rumlardan bağımsız olarak kendi tedbirlerimizi almalıyız. Türkiye ile enterkonnekte kablo meselesinin orta vadede gerçekleşemeyeceğini düşünüyorum ama bizim sorunumuz orta vadede başlayacak. Türkiye, KKTC’ye enterkonnekte bağlantı yaparak AB ile ilişkileri tehlikeye atmak istemiyor. Görünmeyen direnç de şu; Türkiye’de enerji özelleşti. Biz de bu sisteme bağlanırsak biz de aktör olacağız. Güneş enerjisi ile elektriği ucuza mal edersek endişe konusu olacak” dedi. Nami, bunların değerlendirdiğini ve jeneratör alımına karar verdiklerini söyledi, “Sayın Taçoy bu konuyu iyi değerlendirin” şeklinde konuştu. TOROS CTP milletvekili Fikri Toros da Genel Kurul’da konuşma yaptı. Küresel gelişmelere değinen Toros, Kuzey Kıbrıs ekonomisinin krizlerle mücadele ettiğini söyledi. Toros, “Olumsuz gelişmeler yanında TC tarafından yatırımlar için finanse edilen kaynağın gelişi gecikti. Kamu yatırım projeleri de durdu. Tarım, sağlık, sosyal güvenlik gibi alanlarda sorunlar derinleşmektedir. Tüm bunlar ekonomik büyüme ve rekabet edilebilirliği olumsuz etkiliyor” dedi. Tedbirlerin alınması ve yapısal reformların yürürlüğe girmesi gerektiğini kaydeden Toros, TL’deki değer kaybının KKTC ekonomisini birkaç yönden etkilediğini söyledi, devalüasyonun etkilerini “fiyat artışı, Türkiye kaynaklı dış talebin azalması, döviz cinsi kredilerle ilgili sorun yaşanması” olarak aktardı. Toros, “Milli geliri artırmak için ekonomik hedefler oluşturmak gerek. Üretim tek başına bir anlam ifade etmez. Mala talep oluşturmak gerek. Talep de rekabet edebilirlik de harcama gücüyle ilişkilidir. Talebi oluşturmanın yolu hane halkının alım gücünü artırmaktır. Yatırım, iş yapabilirlik, rekabet edilebilirlik hep birlikte dikkate alınması gereken hususlardır” diye konuştu. 2018’in başından bu yana ekonomide artan sorun ve daralma sebebiyle Türkiye’den sermeye akışında kısıtlama olduğunu söyleyen Toros, “Ekonomi için önemli olan 4 ana sektörün büyümesi ve sorunların aşılması için adım atılmalı. Hükümette bu adımları göremiyorum. Kendi ayakları üzerinde duracak ekonomiden bahsediyoruz. Bunun için kaynaklarımızı etkili kullanmalıyız. Analitik çalışmalar yüzde 50’nin üzerinde kayıt dışı ekonomi olduğunu gösteriyor. Bu kendi ayakları üzerinde durmamıza engel. Radikal düzenlemelere ihtiyaç var” şeklinde konuştu. Toros, “Hükümet rakamsal hedefler ortaya koymuyor, ekonomik ve sosyal kalkınmadan, milli geliri artırmadan bahsediyor ama icraatlar ekonomik temellerden yoksun. Etkin ve verimli bir ekonomiye ihtiyaç var. Yapısal reformlar yapılması şarttır. Kamu reformu da hayata geçmeli ” dedi. Ekonomi Bakanı’nın Türkiye ziyaretlerinde odağının Kıbrıs sorunu ve Doğu Akdeniz olduğunu söyleyen Toros, bakanın ekonomik ve enerji konularına eğilmediğini söyledi. Toros, Kıbrıs konusunda da konuştu. Fikri Toros, Doğu Akdeniz’deki enerji kaynaklarının taraflar arasında paylaşılmasının Kıbrıs sorununu derinleştirebileceği gibi tarafları çözümü için teşvik de edebileceğini söyledi. Toros, “Enerji Bakanlığı nezdinde deniz altı kablo yerine deniz altı doğal gazı konuşmalıyız” dedi. Toros, Kıbrıs sorununun çözümünün elzem olduğunu kaydetti.