BM Genel Sekreteri’nin Kıbrıs Özel Danışmanı Espen Barth Eide’nin Rum Haber Ajansı ve Associated Preas’e verdiği röportajlarda söyledikleri Rum yönetiminin sert tepkisini çekti.

Rum Dışişleri Bakanı Yoannis Kasulidis ve Sözcü Nikos Hristodulidis’in Eide ile sert üslup kullandıkları telefon görüşmeleri yaptı, siyasi partilerden de Eide’nin, selefi “Aleksander Downer’ı da geçtiği” yorumları geldi.

Güney’de tepki seline neden olan Eide’nin dün geç saatlerde yazılı açıklama yaparak “sözlerinin çarpıtıldığını” (misrepresented) belirtmesine rağmen, gazetelerin; bu ifadeyi yanlış anlama olarak yayınladıkları, düzeltmeye rağmen “cam kırıldı, artık güven sorunu var” ifadelerini kullandıkları dikkat çekti.

Fileleftheros; “Yeni Başlangıçta Kalp Krizi... Eide Türk Taleplerini Korudu, Ardından Da ‘Toparladı’... BM Temsilcisi Prosedürü Öldürdü” başlıklı manşet haberinde Eide’nin, müzakerelerin yeniden başlama ilanını yapmasından 24 saat sonra “ortamı havaya uçurduğunu, müzakereler daha başlamadan prosedürde kargaşa yarattığını” yazdı.

Gazete, Eide’nin röportajlarında özellikle “çoğu ülke, sondaj yapılmadığı sürece, sismik araştırmaları ihlal görmüyor” demesi ve Türkiye üzerinden nakledilmesine göndermede bulunarak doğalgazın değerlendirilmesi yöntemine “müdahale etmesi” nedeniyle Rum yönetimi ile ilişkilerini bozduğunu yazdı, özetle şunları aktardı:

“Müdahaleleri Ankara tarafından haklı olarak, gemilerini sismik araştırma için yeniden Kıbrıs MEB’ine gönderme sinyali olarak algılanabilir.  Hele ki bunu ihlal olarak görmüyorken... Aynı zamanda en resmi şekilde Türkiye’yi Kıbrıs hidrokarbonlarının paylaşılması oyununun içine sokuyor.

SERT GİRİŞİMLER

Lefkoşa derhal sert girişimler ve aleni açıklamalarla tepki göstererek Eide’nin sözlerini eleştirdi... Dışişleri Bakanı Yoannis Kasulidis ve Hükümet Sözcüsü Nikos Hristodulidis kendisiyle, sert üslup kullandıkları telefon görüşmeleri yaptı. Kıbrıslı Rum Müzakereci Andreas Mavroyannis de dünkü görüşmeleri sırasında Rum tarafının hoşnutsuzluğunu aktardı.

Her üçü de Eide’ye, BM kararlarıyla doğrudan çatışan açıklamalarından Lefkoşa’nın duyduğu rahatsızlığı iletti. Türk tarafının hoş karşılanan açıklamalarının tesadüf veya bilgisizlik olarak görülemeyeceği açıktır.

Hükümet Sözcüsü, Kıbrıs Cumhuriyeti’nin halen Özel Danışman nezdinde çok sert girişimde bulunulduğunu ve KİPE’ye söylediklerini kabul edilemez bulduğunu ilettiğini açıkladı. Hristodulidis ‘Eide’nin, bazı devletler bir ülkenin MEB’indeki sismik araştırmaları BM sözleşmesinin ihlali olarak görmüyor sözü ve genel olarak Kıbrıs sorunu ve Kıbrıs Cumhuriyeti’nin hukuki statüsüyle ilgili yorumlar yaptığı diğer açıklamaları nedeniyle hükümetimiz hayal kırıklığını belirtmek istiyor’ dedi. Hristodulidis ‘Bu tür açıklama ve yorumlar Kıbrıs sorununa çözüm bulma çabalarına hizmet etmiyor. Sayın Eide de Genel Sekreter’in temsilcisi olarak, uluslararası meşruiyete, BM kararlarına ve sözleşmelerine saygı göstermek zorundadır’ vurgusunu yaptı.”

RUM YÖNETİMİNİ RAHATSIZ EDEN “KRİTİK NOKTALAR”

Gazete, Eide’nin Associated Press ve KİPE’ye röportajlarında, Rum yönetiminin sert tepkisini çeken noktaları da “Açıklamalarının Kritik Noktaları” başlığı altında şu şekilde sıraladı:

“1- Kıbrıs MEB’inin Türkiye tarafından ihlalini ‘hidrokarbon krizi’ olarak görüyor, Kıbrıs sorununun yapısıyla ilgili farklı ‘algılara’ göndermede bulunuyor. Türk meydan okumalarının karşısında duracağına, krizi ve müzakerelerin kesilmesini ‘çözüm olmamasına’ bağlıyor.

2-Kıbrıs Cumhuriyeti’nin egemenlik haklarını ihlallerle eşitliyor. ‘Mesele, ihlalin gerçekte ne derecede olduğudur çünkü çoğu ülke, sondaj yapılmadığı sürece, sismik araştırmaları ihlal olarak görmüyor. Çünkü münhasır ekonomik bölge egemen bölge değildir’ diyor. Bunun yanında ‘Kıbrıs’ın hidrokarbonları bütün Kıbrıslılara aittir ve Kıbrıs’taki bir taraf, bir şekilde tamamını etkileyecek bütün kararları öteki tarafla istişare etmeden alamaz’ da dedi.

3-Yetkileri içerisinde olmayan, doğalgazın değerlendirilme yöntemine de müdahale ediyor. Kıbrıs sorununda varılacak bir anlaşmanın Türkiye’ye bölgesel enerji piyasasına erişim yolunu açacağını söyledi. Çok masraflı bir ihraç yoluyla ilgili siyasi bir karara varıldıysa, politika Kıbrıs’ın gelecek nesillerinden para çalacak’ ifadelerini kullandı. Kıbrıs’ı yeniden birleştirecek bir çözüm olmaması, enerji olanaklarının altını oyacağını söyleyen Eide ekonomik analiz de yaparak ‘potansiyel yatırımcıların cesareti kırılacak, ihracat seçenekleri ile doğalgazdan edinilmesi muhtemel gelir kısıtlanacak’ dedi.

4- karşılıklı tezleri de yorumlayarak, aslında Kıbrıs sorununun ne olduğuna -‘kaçırılmış bir devlet mi yoksa ülkenin bir kısmının işgal altında mı’- olduğuna dair bir ihtilaf bulunduğunu söyledi.”

Espen Barth Eide’ye Yunanistan’dan da tepki geldiğine işaret eden gazete Yunanistan Dışişleri Bakanlığı’nın, sözde “Kıbrıs’ın egemenlik haklarını şaibe altına sokmakla” suçladığını yazdı.

Habere göre Yunan Dışişleri Eide’yi “Kıbrıs Cumhuriyeti’nin egemenlik haklarıyla ilgili konuşmadan önce Uluslararası Deniz Hukuku’nun uygulama pratiğini incelemeye” çağırdı.

UÇAĞA BİNENE KADAR...

Simerini “BM Genel Sekreteri’nin Özel Danışmanı ‘Türkçe’ Konuştu...  Eide Kızdırdı... Hükümet Sert Proterstoda Bulundu Ancak Norveçli, Sadece Olguları Ortaya Koyduğunu, Pozisyon Almadığını Söyledi... Sonunda, MEB’e Sahip Olmanın Hakkımız Olduğunu Açıkladı” başlık ve spotlarını kullandı.

Rum Yönetimi Başkanı Nikos Anastasiadis ve çalışma arkadaşlarının, röportajları okuyunca Eide’den izahat talep ettiklerini, dün gün boyunca Eide ile Kasulidis, Hristodulidis ve Mavroyannis’in girişimlerin Eide uçağa binene kadar devam ettiğini yazan gazeteye göre Eide’ye “sözlerinin talihsiz, yaptığının yersiz olduğu ve bunu Türklerin bile yapmadığını” söylediler.

AKEL

Gazeteye göre AKEL Genel Sekreteri Andros Kiprianu, Eide’yi, “aleni açıklama yapmaktan vazgeçip BM kararlarını ve uluslararası hukuku incelemeye” çağırdı. Eide’nin açıklamalarını “verimsiz” bulan ve bu tür sözlerin müzakereler için iyi ortam yaratmak şöyle dursun, bu yöndeki her türlü çabayı torpillediğini savunan AKEL “Kıbrıs sorunu hukuki değil siyasi sorundur” iddiasında bulundu.

DİKO

DİKO sözlerini “kabul edilemez, hukuk dışı, yersiz, dayanaksız ve keyfi” bulduğu Eide’yi “Türk tez ve taleplerinin elçiliğini yapmakla” suçladı. “En Türk yanlısı ve taraflı BM yetkilisi belgesi almak istediği ortadadır” iddiasında bulunan DİKO Rum Yönetimi Başkanı Nikos Anastasiadis’ten alenen müdahale ederek sözde “Kıbrıs Cumhuriyeti”ni savunmasını istedi.

EDEK

EDEK, Eide’nin tezlerinin BM’nin bazı kararlarıyla çakıştığı, “kesinlikle kabul edilemez olduğu” görüşünü ortaya koyarak Anastasiadis’i, Eide’den ya derhal sözlerini geri alıp düzeltmesini veya derhal görevden azlini istemeye çağırdı. EDEK “Özel Danışman, Kıbrıs sorunu gibi ciddi bir meseleyle uğraşmak için yetersiz ve tehlikeli olduğunu gösterdi” iddiasında bulundu.

“EIDE ÇOK OLDU”

“Eide çok oldu. Cahil sözleri ve gerçek dışı iddiaları için özür dilemelidir” diyen EURO.KO Eide’ye güvenemeyeceklerini, kendisini artık muteber, tarafsız ve objektif arabulucu olarak göremeyeceklerini  kaydetti.

Ekologlar ve Çevreciler Hareketi, Eide’nin sözlerinin, doğalgazın müzakerelere bağlanması yönündeki kaygılarını doğruladığına dikkat çekerek “acaba, Eide’nin sözleriyle, müzakereler yeniden başladığında izlenecek olan süreç mi belirtiliyor?” diye sordu. Hareket Anastasiadis’i Eide’nin verdiği mesajları ciddiyetle dikkate almaya çağırdı.

LİLLİKAS

Vatandaşlar İttifakı Başkanı Yorgos Lillikas, “Eide sinsilik ve tahrikkarlıkta Downer’ı da geçti. Deniz Hukuku’yla ilgili sözleri en hafif tabirle kabul edilemezdir. Türkiye’ye tam bir koruma sağlayıp bize şantaj yapmıştır” iddiasında bulundu ve Anastasiadis’i Rum Ulusal Konseyi’ni olağanüstü toplamaya çağırdı.

Politis haberi; “Espen Barth Eide... Yorumlarla Karıştırdı... Eide’nin Tarafların Farklı Bakış Açılarıyla İlgili İfadeleri Rahatsız Etti... Hükümet Eide’nin, Çoğu Ülkenin Sismik Araştırmaları İhlal Görmediği İfadesinden Çok Rahatsız Oldu... Norveçli Yetkili Tezleri Benimsemeden Ortaya Koyduğu İzahında Bulundu” başlık ve spotlarıyla aktardı.

Haravgi; “Espen Barth Eide’den Yeni Tahrik... Hükümetten Girişim, Partilerden Tepki” başlığını kullandı.

Alithia manşete çektiği haberine; “Partiler ve Hükümet Ateş Püskürdü... Yaptıklarını Yıktı” başlığını attı.