Ferdi Sabit Soyer: Birleştirici, sağduyulu ve toleranslı bir karakter ararım

Haber: Bahar SANCAR

Cumhurbaşkanlığı seçimine sayılı günler kala, sokakta yarış kızıştı. Adaylar seçmenlerle bir araya gelerek seçim vizyonlarını ortaya koyuyor. Gündem Kıbrıs’a konuşan Eski Başbakan Ferdi Sabit Soyer, Cumhurbaşkanında olması gereken özellikleri beş soruda cevapladı.

1. Cumhurbaşkanında nasıl nitelikler ararsınız?

“Cumhurbaşkanı politik görüşü ne olursa olsun toplumun temel sorunlarına başta Kıbrıs sorunu olmak üzere farklı düşüncelerden insanlarla da diyalog kurup onlarla kendi görüşlerini paylaşmak ve görüşleri ilerletme konusunda birleştirici, sağduyulu ve toleranslı bir karakter ararım.

Toplumun temel meselelerine hükûmette kim olursa olsun büyük ölçüde duyarlı olmasını beklerim. Cumhurbaşkanı ülkedeki ekonomik, sosyal hayat, eğitim, sağlık, yolsuzluk ve suiistimal olaylarını takip etmekle görevlidir. Güvenlik konusuyla ilgili birimlerde o alandaki yetkin insanlardan görüş alarak plan proje çıkarması ve hükümetin önüne koyması gerekir.

3’lü kararname için cumhurbaşkanı imzası gerekir. Hükümete sorması gerekir neden bu bürokratı görevden aldın, neden başkasını atıyorsun diye. Bu atamaların kamu yönetimini bozduğunu dikkate alarak takipçisi olmalıdır. Cumhurbaşkanı, her alanda takipçi sorgulayıcı, her alanda demokratik ve hukuk devleti ilkelerine bağlı olmalıdır. Değerlere bağlı olmalıdır. Seçim öncesi dönemde Cumhurbaşkanını hükümetle beraber insanlara arsa dağıtma törenlerinde görmek istemem”

2. Seçilecek olan cumhurbaşkanından beklentileriniz nelerdir?

“Birinci beklentim BM parametreleri temelinde görüşmeleri başlatmak için konu başlıkları belirlemesi lazımdır. Ben BM parametrelerinde görüşmeye hazırım demeli. Cumhurbaşkanı Hristodulidis’e şunu diyecek: Siyasi eşitlik kabul ediliyor mu? Bu masaya oturmadan deklare edecek. Bugüne kadarki görüşmelerde iki tarafın uzlaştığı dönüşümlü başkanlık meselesi ve ortak bir Türk üyenin, Cumhurbaşkanı muavininin yada Cumhurbaşkanı onayı olmadan uluslararası anlaşma yapma prensibini kabul ediyor mu? Bir görüşme takvimini kabul ediyor mu? Bunları Rum Lidere sorabilmelidir. Eğer yapılacak olan bu görüşmelerde Kıbrıs Rum tarafı büyük ölçüde problem yaratır ve kaypaklıkları nedeniyle yeniden çıkmaza girerse o zaman Kıbrıs Türk toplumu bugünkü statükoyla yaşayamaz. Tüm izolasyonların kaldırılması ve uluslararası toplumda Kıbrıslı Türklerin haklarını gündeme getirmek için Cumhurbaşkanının çalışması gerekir”

3. Cumhurbaşkanının yabancı dil bilmesi sizce önemli midir?

“Cumhurbaşkanı en azından İngilizce diline vakıf olmalıdır. Bazı cumhurbaşkanlarının yabancı dil bilmediğini de biliyoruz ancak farklı çözümler bulunmuştur. En azından İngilizce diline hâkim olması faydalıdır. Başka yabancı diller bilmesi ise avantajdır.

4. Sizce seçilecek olan cumhurbaşkanı Türkiyesiz herhangi bir karar alabilir mi?

“Esas olan konu şudur: Türkiyesiz veya Kıbrıs Türkü olmadan bir karar olmaz. Türkiyesiz bir karar olmayacağı gibi Kıbrıs Türkünün de içinde olmadığı bir karar mümkün değildir. İkisinin sentezini bulmak gerekiyor. Türkiye’nin bölgedeki çıkarları Kıbrıslı Türklerin bu adadaki varlığıyla daimdir. Eğer Osmanlı adayı İngilizlere terk ettikten sonra Kıbrıslı Türkler bu adada yaşamaya devam etmeseydi, EOKA saldırılarına karşı Kıbrıslı Türkler direnmeseydi, ne Kıbrıslı Türklerin ne de Türkiye’nin bu ada üzerinde ve bölgede hakkı olmazdı. Türkiye’nin güçlü bir ülke ve garantör ülke olması, Doğu Akdeniz’de siyasi, askeri ve stratejik çıkarları açısından da Türkiyesiz bir çözüm olamaz. Maharet kardeşlik ilkesi ve birliktir”

5. Sizce Cumhurbaşkanı iç meselelerde daha aktif rol almalı mı?

“Cumhurbaşkanı iç meselelerde aktif rol almalıdır. Hükümette hangi siyasi parti olursa olsun, yapılan yanlışları veya toplumdan gelen önerileri hükümetle tartışmalı, sorunları tespit etmeli ve çözümleri için de çabası olmalıdır. Demokratik ve hukuk devleti ilkeleri aleyhine bir iş yapılıyorsa da buna itiraz etmelidir. Ülkenin güvenliğini ilgilendiren her konuya da dahil olmalı ve bunun için Cumhurbaşkanlığı bünyesinde çalışmalar yaparak hükümetle paylaşmalıdır”