Beyarmudu Belediyesi Güney Mesarya Sosyal Tesislerinde bu sabah Doç. Dr. Süheyla  Erbilen moderatörlüğünde gerçekleşen panelde, Selçuk Üniversitesi’nden Prof. Dr.  Yüksel Kan ile DAÜ Eczacılık Fakültesi  Öğretim Üyesi Doç. Dr. Eda Becer; aromatik bitkiler,  Girişimci Kadınlar  Kalkınma Kooperatifi  (Gi-Ka Koop) Başkanı  Dr. İçim Kavuklu;  Kıbrıs’ta Türk kooperatifçiliği üzerinde konuşma yaparken, Konya KONES Kooperatifi Başkanı  Şerife Yıldırım ile  Kastamonu Kadın  Kooperatifleri  Başkanı Serpil Durgut, bağlı bulundukları kadın kooperatiflerin başarı hikayelerini anlattılar.

Panel öncesi ve sonrasında ise TC ve KKTC Bakanlıkları ile Lefkoşa Büyükelçiliği iş birliğinde aralık ayında Girne’de gerçekleştirilen kadın  kooperatifçiliği eğitimine katılanlara sertifikaları verildi.

-Dürüst

Panelin açılış töreninde konuşan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Bakanlık Müdürü Meray Dürüst, kadınların kooperatifçilik alanında etkinliğini  artırarak ülke ekonomisine  çok daha sağlıklı katkı sağlayabilmesi adına  etkinliğin son derece önemli olduğunu ifade etti.

Dürüst, etkinliğe katkılarından dolayı  Kalkınma ve Ekonomik İşbirliği Ofisine,  Girişimci Kadınlar Kalkınma   Kooperatifi Başkanı İçim Çağıner Kavuklu başta olmak üzere emek veren herkese teşekkür etti.

-Ustaoğlu  

Türkiye Cumhuriyeti Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı   Kadının Statüsü Genel Müdürü Gülser Ustaoğlu,  “Dil, tarih ve kültür birliği içerisinde olduğumuz ve anavatanımızdan ayrı tutmadığımız  KKTC’nin hükümeti ile gerçekleştirilen ortak çalışmaların  bilhassa kadınlara çok önemli faydalar sağlayacağına, kız kardeşliğimizi pekiştireceğine tüm içtenliğimle inanıyorum” dedi.

Ustaoğlu bugüne kadar süreçte seri şekilde gerçekleştirdikleri faaliyetlerin iş birliğinin büyük göstergesi olduğunun altını çizerek, dünya nüfusunun yaklaşık yarısını oluşturan  kadınların  güçlenmesinin  ekonomik ve sosyal hayatta  belirleyici role  sahip olduğunu, kadınların bilgi, yetenek ve  tecrübelerinden faydalanmayanların  ekonomik ve sosyal kalkınmada geride kalacağını vurguladı.

Ustaoğlu, ekonomik  büyüme ve sürdürülebilir kalkınma  hedeflerine ulaşmak için kadınların hayatın her  alanında katma değer sağlayabileceği katmanların oluşturulması gerektiğini belirtti.

Ustaoğlu, kadınların güçlenmesi ve ülke kalkınması için kritik öneme sahip olan kadın kooperatifleri  konusunun  Türkiye’nin üst politika dokümanları  arasında yer aldığını vurguladı.

Ustaoğlu, Türkiye’de Eylül  2021 itibarıyla  kadınların kooperatifler yoluyla güçlendirilmesi projesini başlattıklarını,  gerçekleştirdikleri eğitim programlarına Aralık 2022 itibarıyla KKTC’li kadınları da kattıklarının altını çizdi.

Ustaoğlu, TC  Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ile KKTC Hükümeti arasında gerçekleştirilen karşılıklı ziyaretler çerçevesinde kadın kooperatiflerin teşvik edilmesine yönelik çalışmaların ortak öncelikler arasında yer aldığını gördüklerini, önemli  ortak çabalarla çalışmalarına ivme kazandırdıklarını kaydetti.

Ustaoğlu, TC ve KKTC bakanlıkları, TC Lefkoşa Büyükelçiliği, KEİ ve Gi-Ka Koop iş birliğinde aralık ayında gerçekleştirdikleri kadın kooperatifi eğitim programının  çok iyi bir uygulama örneği  olduğunu kaydetti.

-Kan

Aromatik bitkiler üzerine araştırmaları ve  kitapları bulunan Selçuk Üniversitesi’nden Prof. Dr. Yüksel Kan, aromatik bitkiler üzerine bilgi verdi.

Kan,  tıbbi  bitkiler ana bilim dalında Türkiye ve KKTC’nin dünyada en zengin ülkelerin başında geldiğini, KKTC’nin stratejik önemi yanında biyolojik zenginlikleriyle de çok farklı bir konumda olduğunu kaydetti.

Türkiye ve KKTC’nin  aromatik bitki alanında ürettiği ve üretebileceği ürünler bakımından dünyada çok farklı  bir konumda olduğunu kaydeden Kan,  yer üstü biyolojik zenginliklerin üretiminin dünyada çok önemli bir değere sahip olduğunu belirtti.

Kadınları kooperatiflerle buluşturmanın temel amacının yeni ürün geliştirmek olduğuna dikkat çeken Kan,  “Yeni ürünleri gündeme getirmek durumundayız” dedi.

Üniversitelerde yeni ürün üretimini çok önemsediklerini söyleyen Kan,  “Bu üretimleri üretmediğimiz zaman Avrupa ülkelerinden ithal etmek durumunda kalıyoruz” dedi.

 Kan,  milli ve yerli olmanın üretmekle olacağını vurgulayarak,  üretilen ürünlerin  tanıtımının çok iyi yapılması, ayrıca üretimin bölünmeden kooperatifler çatısı altında birleştirilmesinin de önemine değindi.

-Becer

Doğu Akdeniz Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ece Becer de, KKTC'deki aromatik bitkilerle ilgili bilgileri ve çalışmaları paylaştı.

Becer,  8 yıldır  kanser araştırmaları yaptığını ve bu araştırmalarda Kıbrıs bitkilerini kullandığını  söyledi.

Becer, Kıbrıs’ın aromatik bitki açısından zengin olduğuna değinerek, bu bitkilerin kimyasal içeriği sayesinde kanser konusunda koruyucu etkiye sahip olduğunu söyledi.

Becer, bu zenginliğin üniversitelerdeki araştırmalarla sınırlı kalmaması, ekonomiye kazandırılması gerektiğini belirtti.

Dünyada ilaç endüstrisinde ham maddenin bitkiler olduğuna dikkat çeken Becer,  kozmetik endüstrisinde de aynı şekilde aromatik  bitkilerin kullanıldığını, tarımda da kullanıldığını, aromatik bitkilerdeki uçucu yağların  tarımda pestisit yerine kullanıldığını ifade etti.

Kıbrıs’ta  Girişimci Kadınlar Kalkınma Kooperatifi icra  kurulunda aromatik bitkilerle ilgili bir proje hazırladıklarını  kaydeden Becer, Türkiye’nin desteğiyle Sınırüstü’nde pilot proje başlattıklarını kaydetti.

Türkiye’nin aromatik bitkiler konusunda oldukça iyi mesafe kaydettiğini, 2021 yılında  tıbbi aromatik bitki ihracının  1,42 milyar dolar olduğunun altını çizdi.

 Becer, Girişimci Kadınlar Kalkınma Kooperatifi olarak ilk etapta aromatik bitki üretimine   lavanta, biberiye ve kekikle başlayacaklarını ve piyasada yer almak istediklerini söyledi.

 Türkiye’nin  dünyadaki gülyağı ihtiyacının yarısını karşıladığını belirten Becer, kendilerinin de  Isparta gülünü KKTC’de yetiştirmek  ve ekonomiye kazandırmak için  çalışma başlattıklarını belirtti.

 Amaçlarının  doğal zenginlikleri  ekonomiye kazandırmak olduğunu söyleyen Becer,  tıbbi aromatik bitki ile  KKTC ekonomisine yeni bir kapı  açmaya çalıştıklarını, bunun  için de ar-ge merkezine ihtiyaçları olduğunu söyledi.

-Kavuklu

Gi-Ka Koop Başkanı İçim Kavuklu da,  Kıbrıs’ta  kooperatifçiliğin  Kıbrıslı Türkler için  çok eski, çok değerli bir kavram olduğunun altını çizdi.

Kavuklu, Kıbrıs Türkü’nün adada var oluş mücadelesinde ve cumhuriyetin temellerinin atılmasında kooperatifçiliğin çok büyük önem taşıdığını vurguladı.

Kavuklu, Kıbrıs'ta ilk Türk kooperatifinin 1958 yılında Sütlüce’de kurulduğunu belirterek, o dönemde  Kıbrıs’ta yaşayan Türklerin ayakta kalabilmek için ürettiklerini rekabet açısından   satmakta zorlandıklarını, yok olmanın eşiğine geldiklerini, Türkiye Cumhuriyeti’nin desteğiyle 1958’de Kooperatif Merkez Bankası ve ardından tüm köylerde kooperatif kurulmasıyla ayakta kalmaya başladığını, üretime devam edebildiğini belirtti.

Kıbrıs’ta kooperatifçiliğin Türkler arasında sosyal birleştirici rolü olduğunu da belirten Kavuklu, 1974 sorası göçlerin de etkisiyle  kooperatif sisteminde çatırdamaların odluğunu söyledi.

 2 yıl önce kooperatiflerin ayaklandırılması gerektiğine inandıklarını söyleyen Kavuklu, 4K Koop ve Gi-Ka Koop gibi kooperatifler kurulmak suretiyle kadın elinin kooperatifçiliğe değmesiyle kooperatifçiliğin tekrar canlandırıldığını, bundan gurur ve mutluluk duyduklarını söyledi.

Gi-Ka Koop olarak çalışmalarından ve hedeflerinden bahseden Kavuklu, “ Ekonomik ve sosyal açıdan bağlanıp güçleneceğiz. Kadınları güçlendirerek  güçlü bir KKTC ile Türkiye’nin gücüne güç katmak istiyoruz” ifadelerini kullandı.

-Yıldırım

Türkiye Konya’da 13 ortağı bulunan KONES Başkanı Şerife Yıldırım ise, başarı hikayelerini anlattı.

Yıldırım 11 yıllık geçmişi olarak  Konya’da kurulmuş ilk kadın kooperatifi olduklarını, Selçuklu üslubuyla  Osmanlı tarzı üretim gerçekleştirdiklerini söyledi.

Evlerde üretim kataloğu oluşturduklarını belirten Yıldırım,  sendikalara hediyelik eşya üretimi de gerçekleştirdiklerini  söyledi.

Yıldırım, KKTC’deki kadın kooperatiflerinin ürünlerinin kendi kooperatiflerinin Konya’daki satış mağazasında satılmasına yardımcı olabileceklerini de söyledi.

-Durgut

Kastamonu Gücün Emeğin Kadın Girişimi Üretim ve İşletme Kooperatifleri Birliği Başkanı Serpil Durgut, 2018 yılında başlayan hikayede, hiçbir destek  almadan kurabiye yapmak için yola çıktıklarını, şu anda Dubai ve Japonya’ ya ürün gönderdiklerini söyledi.

Kadınların birleşmesinin önemine değinen Durgut, başlangıçta Kastamonu  merkezde kurulmuş ikinci kooperatif olduklarını, 2021 yılında oluşturdukları platforma  önce 8 kadın kooperatifinin dahil olduğunu, şu anda ise 22 kadın kooperatifinden 18’inin üye olduğunu kaydetti.

“Kadın kooperatifleri hiçbir zaman pes etmemeli” diyen Durgut,   gerçekleştirdikleri projelerden bahsetti.