Bertuğ Topal
KKTC devleti ile Türkiye arasında imzalanan 2016-2016 Ekonomik Protokol’de 2016 yılı içerisinde hayata geçirilmesi planlanan bir çok reform maddesi yer alıyor.
3 yıla yayılan reform maddelerinin çoğunluğunun tarihi 2016 yılını işaret ediyor. Protokole göre 2016 yılında hayata geçirilmesi planlanan toplam 33 reform maddesi bulunuyor.
Belediyelerden tarım sektörüne kamu maliyesinden reel sektöre kadar bir çok konuda reformların yapılması için tarih kısıtlaması da getirilmiş durumda.
Buna göre 2016 yılı sonuna kadar hükümetin toplamda yapması gereken 33 adet yasa düzenlemesi var.
İstatistik Kurumu Yasası çıkarılacak
Protokolde Kamu Yönetiminin Etkinliğinin ve Verimliliğinin Artırılması bölümü içerisinde yer alan yasal düzenleme ile İstatistik Kurumu Yasası çıkarılması öngörülüyor. Aralık 2016 tarihine kadar tamamlanması öngörülen yasal düzenleme ile tam anlamıyla toplanamayan istatistiktik verilerinin toplanması amaç olarak belirtiliyor
Belediye sayıları azaltılacak
Protokolde Yerel Yönetimlerin yeniden yapılandırılması ile ilgili de ciddi reformlar öngörülüyor. Çıkarılacak Belediyeler (Değişiklik) Yasası ile belediye sayısında azalma öngörülüyor. İçişleri Bakanlığı tarafından yürütüleceği ifade edilen yeni düzenleme belediyelerin sorunlarına çare arayacak.
Kamuda ciddi değişim öngörülüyor
2016-2018 Ekonomik Protokolünde, Kamu Yönetiminin Etkinliğinin ve Verimliliğinin Artırılması bölümü altında kamu reformu için ciddi değişiklikler gerektiği ifade ediliyor.
Kamu Personel Sistemi’nin yeniden yapılandırılması gerektiği ifade edilirken eylem planı da hazırlanmış durumda. Buna göre kamu personel sistemi ehliyeti, liyakati, verimliliği ve performansı arttırmayı esas alan bir anlayışla yeniden yapılandırılacak, Personel açığı olan alanlar ile personel fazlası olan alanlar arasında nakil yapabilmeyi sağlayacak esnek bir nakil atama (yatay geçiş) sistemi oluşturulacak, Kamuya personel istihdamında ve terfilerde Kurum temsilcilerine de söz hakkı verilecek, Sınav sistemi liyakate dayalı, objektif ve şeffaf olacak, Performans değerlendirme sisteminde ödül ve ceza ilişkisi etkinleştirilecek, Memurların izin hakları rasyonel bir şekilde yeniden düzenlenecektir, çalışma saatleri, özel sektördeki çalışma saatleri ile öğle tatili de dikkate alınarak yeniden belirlenecek, çalışma saatleri öğle tatili hariç haftada 40 saat olacak şekilde düzenlenecek, yaz mesaisi 3 ayı geçmeyecektir, Hizmet içi eğitim sistemi etkinleştirilerek memurların bilgi birikimi artırılacak.
Ekim ve Aralık ayında tamamlanması beklenen bu düzenlemelere sendikaların nasıl bir tepki vereceği ise merak konusu.
Fonlar tasfiye edilecek
Yine Protokole göre 2016’da yürürlüğe girecek reformlara göre Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Yasası’nın yürürlüğe konması hedefleniyor. Bunun yanı sıra kurumlarda bulunan fonların tasfiye edilmesi gerekliliği de protokole girmiş durumda.
Bütçe dışında önemli bir fon büyüklüğü bulunmakta olduğu ifade edilen protokolde bu fonlardan bazılarının bütçe içi fonlar olarak tanımlanmakla beraber bunların ne ölçüde bütçe içi olduklarının belli olmadığı kaydediliyor.
Denk bütçe yine protokolde
Türkiye ile yapılan neredeyse tüm protokollerde yer alan denk bütçe kavramı bu protokolde de yerini almış durumda.
Protokolde “Denk Bütçeyi Sağlayacak, Vergiyi Tabana Yayacak Gelir Politikaları Uygulanacak” ifadesi yer alıyor. Kamu gelir politikasının mali fonksiyonu icra edecek şekilde düzenleneceği, vergi kanunlarında yatay ve dikey adaleti sağlayacak, haksız rekabeti önleyecek yasal düzenlemelerin yapılacağı, kamu gelirlerinin tahsilatında etkinliği sağlayacak yasal önlemlerin alınacağı ve kayıt dışı ekonomi ile mücadeleye devam edileceği belirtiliyor.
Eğitim sistemi sil baştan
Eğitim sisteminde kaynakların verimli kullanılması ve eğitimin ülke ihtiyaçlarına göre yönlendirilmesi için protokole göre yapılması gereken ciddi düzenlemeler var. Özellikle kadrolar konusunda sil baştan bir düzenlemeye gidilmesi önerilirken sendikalar buna ciddi şekilde karşı çıkıyor.
Porotkole göre yıllık ders saati sayısı uluslararası standartlara yaklaştırılacak, Öğretmenlerin ders yükü OECD ortalamasına yükseltilecek, Milli Eğitim Bakanlığı altında uluslararası standartlara uygun bir ölçme ve değerlendirme sistemi oluşturulacak ve denetlemeler yapılacak, Yükseköğretimde burslar, yetişmiş insan gücü ihtiyacını da dikkate alarak, öğrencinin başarı durumu, ailesinin ekonomik durumu gibi ölçütler esas alınarak yeniden düzenlenecek, Burs harcamalarını azaltacak şekilde burs kriterleri değiştirilecek ve Norm kadroya geçilecek.
Turizm için ciddi hedefler konuldu
Protokole göre bölgede rekabetçi ve sürdürülebilir bir turizm sektörü gelişimi sağlamak amacıyla planlı ve etkin bir model tesis etmenin gerekli olduğu kaydedildi. Ayrıca Turizm Sektörü Strateji Belgesi’nin revize edilmesi ihtiyacının bulunduğu ifade ediliyor.
Yatak kapasitesini artırıcı tedbirlerin alınması gerektiği de ifade edilen protokolde Turizme tahsis edilen kaynaklar verimli ve etkin şekilde kullanılması, turizm faaliyetlerinde çeşitliliğin artırılması, Eko-Agro, özel ilgi turizminin geliştirilmesi ve turizm teşvik sistemi sorunlara çözüm getirecek şekilde yapılandırılması öngörülüyor. Tüm bu reformların 2016 yılı sonuna kadar yetiştirilmesi gerekliliği de protokolde yer alıyor.
Koordinasyon Ofisi Onay Yasası’nın Meclis’te onaylandığı önceki gün, bundan sonraki süreçte Ekonomik Protokol kapsamında Meclis’ten geçirilecek düzenlemelerde muhalefet ve sendikalar tarafından gösterilecek direncin bir örneği olarak algılanıyor.
Rekabetçi bir tarım sektörü planlanıyor
2016-2018 Ekonomik Protokol’de 2016 yılı içerisinde yapılması öngörülen önemli maddelerden biri de tarım sektörünün rekabetçi bir yapıya kazandırılması. Yeterli düzeyde ve güvenilir tarımsal ürün ile gıda üretimini rekabetçi şartlarda sağlayacak bir tarım sektörü oluşturulmaıs başlığı altında düzenlele reformlardan bazıları şunlar: 2017- 2020 Tarım Master Planı yayınlanacak, Tarım Strateji Belgesi yayınlanacak, Master Plan ve Strateji Belgesi doğrultusunda bir Tarımsal Destekleme Sistemi oluşturulacak, Tarım Entegre Kayıt Sistemi Oluşturulması ve geliştirilmesi konusunda T.C. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ile işbirliği yapılacak.
Sanayi sektörünün rekabet gücü artırılacak
Protokolde sanayi sektörü de unutulmadı. Sanayi sektörünün GSYİH içerisindeki payının, 2008 yılında %10,7 düzeyinde iken 2014 yılında %8.8’e düştüğü ifade edilirken, sanayi sektörünün ekonomi içerisindeki payının düşük olması ve bunun giderek düşmesi, KKTC’nin tanınmamasının ve küçük bir ölçeğe sahip olmasının yanı sıra eksik rekabet koşullarından, üretim maliyetlerinin yüksek olmasından, iş hayatının önündeki engellerden, sektörel planlama yetersizliğinden ve atıl kapasiteden kaynaklandığı belirtiliyor.
Bu çerçevede protokole göre KKTC’deki iç talebi azami ölçüde karşılamayı hedefleyen bir sektörel planlamanın yapılması, sanayi bölgelerinin yönetiminin, arsa dağıtımı başta olmak üzere siyasi etkilerinden arındırılacak yapıya kavuşturulması ve OSB altyapılarının güçlendirilmesi gerekiyor.
İşte 2016 eylem planı
Türkiye ile imzalanan Ekonomik Protokole göre 2016 yılı içerisinde yapılması gereken toplam 33 yasal düzenleme mevcut.
YASAL DÜZENLEME TARİHİ
İstatistik Kurumu Yasasının Çıkarılması Aralık 2016
Belediyeler (Değişiklik) Yasasının Çıkarılması Aralık 2016
Yeni Kamu Görevlileri Yasası çıkarılacak Ekim 2016
Çalışma saatleri yeniden düzenlenecek Ekim 2016
Kamuyla ilgili diğer yasalar ilkeler doğrultusunda değiştirilecek Aralık 2016
Kurum ve kuruluşlarda norm kadro çalışması yapılacak Aralık 2016
Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Yasası’nın Çıkarılması Aralık 2016
Fonların Tasfiye Edilmesi Aralık 2016
Kayıt dışı Ekonomi ile Mücadele Eylem Planı hazırlanacak Eylül 2016
Kamu alacaklarına tecil faizi uygulanacak Aralık 2016
Vergi ödeme seçenekleri artırılacak Aralık 2016
Bütçeden katkı alan kurumların borçları katkıdan mahsup edilecek Aralık 2016
Muhasebe Denetim Meslek Yasası çıkarılacak Haziran 2016
Tahakkuk esaslı Devlet muhasebesine geçilecektir Ekim 2016
Eğitim eylem planı hazırlanarak yürürlüğe konulacak Ağustos 2016
Burs harcamaları azaltılacak Haziran 2016
Eğitimde norm kadroya geçilecek Ağustos 2016
KKTC Finans Kiralama ve Finansman Şirketleri Yasası çıkarılacak Eylül 2016
Yükseköğretim Strateji Belgesi uygulamaya konacak Aralık 2016
YÖDAK’ın kurumsal kapasitesi güçlendirilecek Aralık 2016
Üniversitelerin yeterlilik şartları belirlenecek Eylül 2016
Turizm amaçlı araziler ihale yöntemi ile yatırımcılara duyurulacak Kasım 2016
Turizm teşviklerinin tamamını kapsayan yeni teşvik mevzuatı çıkarılacak Ekim 2016
Toplu taşıma sisteminin hukuki altyapısı tamamlanacak Eylül 2016
2017- 2020 Tarım Master Planı yayınlanacak Ağustos 2016
Tarım Strateji Belgesi yayınlanacak Ekim 2016
Tarımsal Destekleme Sistemi oluşturulacak Aralık 2016
Tarım Entegre Kayıt Sistemi için Türkiye ile işbirliği yapılacak Ekim 2016
Ekonomi ve Enerji Bakanlığı ile TSE arasında protokol imzalanacak Aralık 2016
Ekonomiye rekabet gücü kazandıracak şekilde teşvik sistemi yapılacak Aralık 2016
İstihdam Stratejisi ve Eylem Planı uygulamaya konulacak Haziran 2016
Kısa süreli “meslek edindirme” programları uygulanacak Program boyunca
Mesleki Yeterlilik Yasası çıkarılacak Haziran 2016
Fotoaltı: Koordinasyon Ofisi Onay Yasası’nın Meclis’te onaylandığı önceki gün, bundan sonraki süreçte Ekonomik Protokol kapsamında Meclis’ten geçirilecek düzenlemelerde muhalefet ve sendikalar tarafından gösterilecek direncin bir örneği olarak algılanıyor
