581 milyon 609 bin TL’lik Ekonomi ve Enerji Bakanlığı ile bakanlığa bağlı 273 milyon 776 bin TL’lik Serbest Liman ve Bölge Müdürlüğü ve 26 milyon 343 bin TL’lik Rekabet Kurulu bütçeleri oy çokluğuyla Meclis'ten geçti.
Ekonomi ve Enerji Bakanı Olgun Amcaoğlu, Cumhuriyet Meclisi Genel Kurulu’nda yaptığı konuşmada ithalat rakamları, enerji fiyatları, turizm, yükseköğretim ve dijital denetim projelerine ilişkin değerlendirmelerde bulundu.
Amcaoğlu kendisine yapılan eleştirilere değinerek başladığı konuşmasında, hamaset tellallığı ve edebiyat yaparak ekonominin konuşulamayacağını belirtti. KKTC’nin ada ekonomisi olduğuna dikkat çeken Amcaoğlu, “Bu ülkede büyük bacalı sanayi var mı? Yok. Ekonomimizin omurgasını hizmetler, turizm ve yükseköğretim oluşturmaktadır” dedi. Malta örneğini veren Amcaoğlu, benzer ada ülkelerinde de sanayiden çok hizmet sektörünün ön planda olduğunu vurguladı.
Pandemi sonrası küresel ekonomik krizlere işaret eden Amcaoğlu, petrol ve enerji fiyatlarındaki dalgalanmaların uluslararası gelişmelerden kaynaklandığını söyledi. ABD’deki siyasi açıklamaların dahi petrol fiyatlarını haftalık bazda ciddi şekilde etkilediğini belirten Amcaoğlu, “Buna rağmen KKTC’de hayat pahalılığını sınırlamak için büyük bir irade ortaya koyuyoruz” ifadelerini kullandı.
Akaryakıt fiyatlarına ilişkin örnekler veren Amcaoğlu, 60 kuruşluk bir artışın hayat pahalılığına yüzde 1 olarak yansıdığını, bunun da yıllık yaklaşık 500 milyon TL’lik bir maliyet anlamına geldiğini kaydetti.
Fiyatlandırma süreçlerinin çok dikkatli yürütüldüğünü söyleyen Amcaoğlu, “İthalat arttı, istihdam da arttı” dedi. Amcaoğlu, ithalat rakamlarının 2021’de 1,6 milyar dolar seviyesindeyken 2024 itibarıyla yüzde 110’luk bir artışla 4 milyar dolara yaklaştığını belirtti. Aynı dönemde istihdamın da arttığını söyleyen Amcaoğlu, pandemi döneminde 88 binlere kadar düşen çalışan sayısının bugün 165 binin üzerine çıktığını ifade etti.
Turizm ve yükseköğretimin yarattığı katma değere de değinen Amcaoğlu, turizmin yaklaşık 2,3 milyar dolar, yükseköğretimin ise 980 milyon dolarlık ekonomik katkı sağladığını söyledi. Amcaoğlu, hedefin, turizmde yatak kapasitesini 50 bine, yıllık turist sayısını 4 milyona çıkarmak olduğunu kaydetti.
Olgun Amcaoğlu, kayıt dışılıkla mücadele kapsamında birçok dijital sistemin devreye alındığını veya alınacağını açıkladı. Amcaoğlu, akaryakıt otomasyonu, elektronik etiket ve barkod sistemi, ürün güvenliği laboratuvarları, dijital ticaret istatistik sistemi ve merkezi POS entegrasyonu ile piyasadaki fiyat hareketlerinin anlık olarak izleneceğini belirtti.
Tüketicilerin, market fiyatlarını dijital platformlar üzerinden karşılaştırabileceğini söyleyen Amcaoğlu, bu sayede hem tüketici tercihinin güçleneceğini, hem de devletin denetim ve vergilendirme süreçlerini daha sağlıklı yürüteceğini ifade etti. Et ve temel gıda ürünlerindeki fiyat farklılıklarına da değinen Amcaoğlu, amaçlarının serbest piyasa koşullarını ortadan kaldırmak olmadığını, ancak aşırı ve gerekçesiz fiyat farklılıklarının önüne geçmek istediklerini söyledi.
Konuşmasının sonunda muhalefetin eleştirilerine de yanıt veren Amcaoğlu, “Masal anlatmıyoruz, rakamlarla ve projelerle konuşuyoruz. Ekonomiyi ayakta tutmak için planlı, dijital ve denetlenebilir bir yapı kurmak zorundayız” dedi.
CTP Milletvekili Erkut Şahali tekrar söz alarak, Amcaoğlu’nun konuşmasını eleştirdi.
Kendilerinin hamaset değil rakamlarla konuşma yaptığını dile getiren Şahali, konuşurken saygılı olunmasını istedi. “Usulu zorlamayalım” diyen Şahali, yurttaşların izlediğini genel kurul çalışmalarında saygı çerçevesinde konuşulması ve konuşma yaparken de vekillere başka sıfatlar yakıştırılmaması gerektiğini belirtti.
Konuşmaların ardından, 581 milyon 609 bin TL’lik Ekonomi ve Enerji Bakanlığı bütçesi oy çokluğuyla kabul edildi.
Daha sonra, 273 milyon 776 bin TL’lik Serbest Liman ve Bölge Müdürlüğü bütçesi ele alındı ancak konuşma talebi olmadığından oylamaya geçildi. Bütçe 26 kabul 5 ret oyuyla Meclis'ten geçti.
Daha sonra, 26 milyon 343 bin TL’lik Rekabet Kurulu bütçesinin görüşülmesine geçildi. CTP Milletvekili Ürün Solyalı söz alarak, Rekabet Kurulu'nun yasasına bağlı tüm yetkilerini kullanabilmesinin önemine dikkati çekti.
Solyalı, 2024 yılında hazırlanan yolsuzluk algısı raporunu okuyarak, yolsuzluk ve rüşvet algısı sıralamasında KKTC'nin 180 ülke arasında 140. sırada olduğunu kaydetti.
Solyalı, bu rapora göre yapılan ihale iptallerinin ekonomiye büyük zarar verdiğini dile getirdi.
Rekabet Kurulu’nu oluşturan üyelerini nitelik konusunda her yıl eleştirdiğini, liyakata ve niteliğe uygun kişilerin bu kuruma atanması gerektiğini belirten Solyalı, bu yıl kuruma uygun atamalar yapıldığını gördüklerini söyledi.
Yolsuzlukla mücadelede atılacak her adımı destekleyeceklerini dile getiren Solyalı, kurumun güçlendirilmesi için de katkı koymaya hazır olduklarını kaydetti.
İhalelere itirazlarda yaşanan artışlara da dikkati çeken Solyalı, kurulun iş yükünün sürdürülebilir olmadığını söyledi.
Solyalı'nın konuşmasının ardından 26 milyon 343 bin TL’lik Rekabet Kurulu bütçesi oylandı ve 26 kabul 3 ret oyuyla kabul edildi.
Cumhuriyet Meclisi Genel Kurulu daha sonra bugünkü görüşmelerini tamamladı. Kurul yarın Sayıştay, Milli Eğitim Bakanlığı, Atatürk Öğretmen Akademisi, LAÜ ve DAÜ bütçelerini görüşecek. Genel Kurul görüşmelere saat 11.00’de başlayacak.
