Cumhurbaşkanı Tufan Erhürman, üçlü görüşme sonrası yaptığı açıklamada toplantının genel olarak uyumlu geçtiğini ve üç ana gündem üzerinde yoğunlaşıldığını belirtti.
Önce Kayıp Şahıslar Komitesi’ne verilen desteği yinelediklerini ifade eden Erhürman, ardından başlayan üçlü görüşmenin başlıklar hâlinde ilerlediğini söyledi.
Görüşmede üç temel konu ele alındı: çözüm metodolojisi, önceki dönemde başlatılan güven artırıcı önlemler ve tarafların daha önce sunduğu öneriler.
Erhürman, Hellim/Halloumi konusunda Ocak ayı sonuna kadar öngörülen geçişin tamamlanması yönünde netleşme sağlandığını açıkladı.
Ayrıca Metehan geçiş noktasında yedi kabinin aktif çalışmaya devam edeceğini, lisans ve ruhsat işlemlerinin artık Bostancı ve Derinya’da da yapılabileceğini belirtti. Bu düzenlemelerin bölgedeki yoğunluğu azaltmasının beklendiğini aktardı.
Diğer geçiş noktalarında da daha kapsamlı çalışmalar yürütüleceğini söyleyen Erhürman, sağlık, nüfus ve eğitim gibi alanlarda da daha sıkı iş birliği hedeflendiğini dile getirdi.
Toplantının temel amacının yalnızca güven artırıcı önlemler değil, Kıbrıs sorununun çözümü olduğunu vurgulayan Erhürman, çözümün “siyasi eşitlik” temelinde ele alındığını ifade etti.
Ancak dört aşamalı metodolojinin sadece ilk kısmının karşılık bulduğunu, bunun kapsamlı müzakerelere başlamak için yeterli olmadığını da ekledi.
5+1 toplantısına dair ise küçük ilerlemeler olsa da hâlâ yeterli seviyede olunmadığını belirten Erhürman, daha kapsamlı adımlar atılmadan bu sürece geçmenin uygun olmayacağını söyledi.
Erhürman’ın konuşmasının tamamı şöyle:
İiki lider olarak Kayıp Şahıslar Komitesi’nin çalışmalarına verdiğimiz desteği yineledik. Oradan çıktıktan sonra üçlü görüşmeye geçtik. Görüşme saat dört civarında başladı ve yedi – yirmi, yirmi dakika süren başlıklar şeklinde devam etti. Genel olarak uyumlu bir görüşme oldu.
Bilirsiniz, bu üçlü görüşmenin bizim açımızdan üç ana gündem maddesi vardı:
Birincisi, bu görüşmenin kapsamına, çözüme ve buna ilişkin olarak ortaya koyduğumuz kronik/methodik çözüm metodolojisine dair konuydu.
İkincisi, Sayın Tatar ile Sayın Hristodulidis döneminde başlayan süreçteki güven yaratıcı önlemler başlığıydı.
Üçüncüsü ise daha önce iş toplantısında sunduğumuz on maddelik önerilerimizdi. Bilindiği gibi o toplantıda Sayın Hristodulidis de aynı konuya ilişkin kendi önerilerini sunmuştu. Dolayısıyla bugün kendi önerilerini tekrar getirdi ancak bunları daha önce duyduğumuz için ayrıntılı bir değerlendirme yapılmadı; sadece kendisinden aldık ve not ettik.
Sonuçlar
Ortak açıklamada ifadeler daha yuvarlak olsa da, kendi görevim gereği izin alarak biraz daha net aktaracağım.
On maddelik önerimizin içinde yer alan Hellim / Halloumi meselesi vardı. Bu konuda Ocak ayı sonuna kadar öngörülen geçişin tamamlanması yönünde netleşme sağlandı.
Bir diğer konu, özellikle Metehan geçiş noktasında kabin sayılarının ve personelin artırılmasıydı. Ortak açıklamada tüm geçiş noktalarında personel sayısının artırılması kararı var ancak ayrıntısı şu şekilde:
Sayın Hristodulidis, Metehan’da yedi kabinin hizmete alındığını ve bu yedi kabinin aktif çalışmaya devam edeceğini belirtti. Ayrıca artık lisans ve ruhsat işlemlerinin yalnızca Metehan’da değil, Bostancı ve Derinya’da da yapılabileceği konusunda mutabakata varıldı. Bunun hem kabin hem personel sayısının artmasıyla birlikte bölgede bir rahatlama sağlayacağı öngörülüyor.
Diğer konular da ayrıntılı şekilde ele alındı. Özellikle geçiş noktaları meselesi üzerinde daha yoğun çalışılacağı ifade edildi. Bunun dışında sağlık, nüfus, öğretim konularında da daha sıkı bir çalışma yürütülecek. Diğer tüm başlıklar masada kalmaya devam ediyor.
Temel Hedef
Ortak açıklamada görmüşsünüzdür; temel hedefimizin yalnızca güven yaratıcı önlemler olmadığının, asıl hedefin Kıbrıs sorununun çözümü olduğunun altı çizildi. Bu bizim de her zaman vurguladığımız konudur.
Çözüme ilişkin yapılan vurguda, çözümün “siyasi eşitlik” temelinde olacağı belirtildi. Burada çözüm modeline dair (iki bölgeli, iki toplumlu federasyon gibi) bir ifade yer almadı. Siyasi eşitlik de BM Güvenlik Konseyi kararlarıyla tanımlandığı şekliyle ele alındı.
Bizim her zaman ortaya koyduğumuz ortak egemenlik alanları yaklaşımı da gündeme geldi. Bu, belli 5–6 alanda kararların ancak birlikte alınabileceği ve bu kararların siyasi eşitlik temelinde şekilleneceği anlamına geliyor.
Metodoloji Konusu
Bizim dört aşamalı metodolojimizin bir numaralı maddesi siyasi eşitliktir. Ancak bunun içinde dönüşümlü başkanlık da yer alır. Bugün siyasi eşitlik ilkesinin sadece ilk yarısına vurgu yapılmıştır; bu nedenle bizim açımızdan birinci madde tamamlanmış sayılmamaktadır. Birinci maddenin tamamlanması da tek başına yeterli değildir; dört maddenin dördü de hayata geçmeden kapsamlı müzakerelere başlanamaz. Bu konudaki tutumumuz aynen korunmaktadır.
5+1 Süreci
Ortak açıklamada da yer aldığı gibi, 5+1 toplantısının hedefi “yenilikçi ve anlamlı bir toplantı” olmasıdır. Bugün bazı küçük ilerlemeler sağlanmış gibi görünse de bunlar yeterli değildir; bunlar daha çok ilk adımlar niteliğindedir. Geçiş noktaları gibi konularda daha kapsamlı çözümler sağlanmadan 5+1’e gitmek uygun olmayacaktır.
Hristodulidis’in sunduğu öneriler de bizim on maddelik önerimize benzer nitelikteydi. Bugün sadece dinlenip not edildi.
Kısacası, bugün üç temel başlıkta adımlar atıldı, bazı küçük ilerlemeler kaydedildi ancak bunlar kapsamlı çözüm süreci için yeterli değildir.
Kaynak: Kıbrıs Gazetesi
