2026 Mali Yılı Merkezi Devlet Yönetimi Bütçe Yasa Tasarısı’nın görüşüldüğü Cumhuriyet Meclisi Genel Kurulu’nda milletvekilleri tasarının geneli üzerine konuşma yaptı.
- Şahiner
CTP Milletvekili Salahi Şahiner, “2026 yılı bütçesi için iyi şeyler söylenemeyeceğini” kaydederek, bu bütçeyi “bir enkazın toprağın altına gömüleceği bir yılın bütçesi” olarak değerlendirdi. Şahiner, Maliye’nin halen borçlanabilmesinin “geminin yüzdüğü” anlamına gelmediğini söyledi.
“Bütçenin, halkın ihtiyaçlarından kopuk ve çöküşün eşiğindeki sektörlere sırt çeviren bir bütçe olduğunu” ifade eden Şahiner, bütçeyi, “kamusal bir soygunun tedavüle sürülmüş resmi evrağı” olarak nitelendirdi.
2026 bütçesiyle sadece ilk altı ayın maaşlarının ödenebileceğini savunan Şahiner, tercih edilen “borçlanma enstrümanıyla” faiz yükünün arttığı eleştirisinde bulundu.
Hayvancı ve çiftçilerin borç batağında olduğunu ifade eden Şahiner, üretim sektörleriyle alay edildiğini savundu. Şahiner, turizm sektörünün SOS verdiğini de dile getirdi.
Borçlanmanın kötü bir alışkanlık olduğunu kaydeden Şahiner, “Batırılan kamu maliyesi nedeniyle halkın mahalli projelerden mahrum kalacağını” savundu.
“Bu gemi battı arkadaşlar. Bu gemi, yönetmeyi başaramadığınız için battı” diye konuşan Şahiner, kamusal hizmetlerin çöktüğünü savundu. “Global risklere karşı 2026 yılı savunmasız geçecektir” diyen Şahiner, bütçeyi “batık” olarak nitelendirdi.
-Uluçay
CTP Milletvekili Teberrüken Uluçay da, bütçe açığındaki büyüklüğe işaret ederek, bu koşullarda politikaları hayata geçirmenin mümkün olmayacağını söyledi.
Enflasyonla mücadele konusunun önemli olduğunu ifade eden Uluçay, Türkiye’deki seyrin yakın takip edilmesi gerektiğini ifade etti. Türkiye’de bu yıl 2026’ya dönük enflasyonla mücadelede hedef enflasyonun yüzde 16 olarak belirlendiğini ifade eden Uluçay, hedef aralıkları içerisinde kalmanın aslolan unsur olacağını söyledi.
KKTC’de ne yapılabileceğinin de ele alınması gerektiğini ifade eden Uluçay, bütçe açığını azaltıcı yöntemlerin hayata geçirilmesinin önemine dikkati çekti. Rekabet ortamının iyileştirilmesinin de enflasyonla mücadele önemli bir unsur olduğunu söyleyen Uluçay, kamu harcamalarının etkinlik ve verimlilik gözetilerek, yeniden yapılandırılması gerektiğini kaydetti.
Dördüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı’nın eksiklikler olsa da önemli olduğunu dile getiren Uluçay, “KKTC’de planlı bir yapıya geçmek durumundayız, bir an önce harekete geçmemiz gerek” dedi.
Hane halkının satın alma gücünü koruma ve artırmada hayat pahalılığı uygulamasının önemine işaret eden Uluçay, “Satın alma gücünü korumak için hamle yapılmaktadır, bu bir araçtır, ancak alışveriş güneye kaymıştır” diye konuştu. Uluçay, alışverişi sağlama adına fiyatları ucuzlatmaya yönelik çalışmayla talep yaratılabileceğini ifade etti.
-Barçın
CTP Milletvekili Devrim Barçın ise, “hükümet sıralarından bütçeyle ilgili La Fontaine’den masallar dinledikleri” eleştirisinde bulunarak, rakam ifade edilmeden bütçe açılış konuşması yapıldığını söyledi.
Başbakan Ünal Üstel’in yolsuzluk iddialarıyla ilgili Meclis Genel Kurulu’nda yaptığı konuşmada, “Bunun karşılığı yargıda verilecektir. Konuşma yeri burası değildir” dediğini dile getiren Barçın, yolsuzluk iddialarının gerçekleşebilmesi için yürütme koltuğunda oturanların imzası gerektiğini ve o işlemler yapılıyorsa konuşma özgürlüklerinin kısıtlanamayacağını kaydetti.
İçişleri Bakanı Dursun Oğuz ise yerinden söz alarak, suç ispatlanana kadar herkesin masumiyet karinesine uyulması gerektiğini belirtti. Oğuz, “Konuşup, kahramanlığa gerek yok… Halk adına senden rica ediyorum elindeki belgeleri polise ver” dedi.
Barçın ise konuşmasına devam ederek, “Evet masumiyet karinesi vardır, yargı önünde suçu ispatlanana kadar herkes masumdur” dedi. Usulsüz ve yolsuzluğun ispatlı olduğu noktada hesabını soracağını kaydeden Barçın, “Yargıya intikal etmiş hususlarla ilgili konuşacağım demedim, benim konuşacağım bütçeye yöneliktir” dedi. Barçın, bütçede tespit ettikleri usulsüzlükleri tek tek konuşacağını yineledi.
Tarihi bir bütçe açığı yaşandığını kaydeden Barçın, Maliye Bakanı Özdemir Berova’nın geçmiş yıllardaki konuşmalarından alıntı yaparak, “Bütçe bir yasadır ve öngörüler çerçevesinden hareket edersiniz. Ancak siz öngörüden yoksunsunuz” dedi. Barçın, 2023 yılında borç stoğunun sıfır olduğunu ancak bu rakamın bugün 11 Milyar TL’ye ulaştığını dile getirdi.
Kayıt dışılıkla mücadele konusuna da değinen Barçın, “44 aydır hükümettesiniz 17 tane kararname çıkardınız. 44 ayın 26'sı vergi affı kapsamında geçti” diyerek, 17 tane kararnamenin neden Meclis’te yasalaştırılmadığını sordu.
Kürsüden bir şey söylüyorlarsa belgelerle konuştuklarını dile getiren Barçın, Merkezi İhale Komisyonu’nda yaşananlara değinerek, Maliye Bakanı veya hükümet yetkililerinin “güven tazeleme” adına topluma açıklama yapmamasını eleştirdi.
-Şahali
CTP Milletvekili Erkut Şahali ise, Berova’nın sunuş konuşmasının “yapay zeka ürünü” olduğunu öne sürdü. “Bu bütçe içi boş bir bütçe” diyen Şahali, Berova’nın konuşmasını, “gündüz vakti havai fişek gösterisi” olarak nitelendirdi.
“Bir tekerlemedir dört yıldır gidiyor” diye konuşan Şahali, tedarik zincirindeki aksaklığın ülkedeki maliyetinin ortaya konmasını istedi.
Bütçede 26 Milyar TL açık öngörüldüğünü dile getiren Şahali, izaz-ikram bütçelerinin yüzde yüz artırılmasını eleştirerek, “Bu, gerçekten kopma halinin en temel göstergesidir” dedi. Şahali, ülkede yaşanan skandalların sorumluluğunu hissetmeyen bir hükümet olduğunu savundu.
Şahali, “Masumiyet karinesi elbette önemlidir ama benim Merkezi İhale Komisyonu Başkanım rüşvet almaktan dolayı tahkikat altında olacak ve Maliye Bakanı gıkını çıkarmayacak. İstifa etmeyen şerefsizdir.. " diye konuştu.
Geleceğe nasıl bir yatırım yapıldığını soran Şahali, liyakate dayalı istihdam konusunda gayret içerisinde olunmasını istedi. Üreten esnaf ve iş insanının her gün biraz daha geriye gittiğini belirten Şahali, hükümetin, “gerçekten kopuk” olduğunu savundu.
“Sen belediyelere olan borcunu ödedin mi?” diye soran Şahali, trafik suçlarıyla oluşan gelirlerin belediyelere verilmediğini söyledi. Mahalli yatırım bütçesinin artırıldığının söylendiğini ancak bütçede böyle bir şey olmadığını söyleyen Şahali, belediyelere yapısal desteklerin ne olduğunu da sordu.
“Bu bütçe bir felaket, bir iflas, bir yolsuzluk bütçesidir” diyen Şahali, sırası geldiğinde her şeyin açıklanacağını söyledi. “Bu bütçeyle yeniden ayağa kalkmak mümkün değil. Yarın bugünden daha iyi olmayacak” diyen Şahali, boş sözlere tahammülleri olmadığını belirtti.
-Solyalı
CTP Milletvekili Ürün Solyalı da, bütçe için “yolsuzluğun ve yoksulluğun bütçesi" nitelendirmesi yaparak, konuşmalarda yapılan “güzellemelerin” bir karşılığı olmadığını söyledi.
Hükümet ortağının yıl içinde enerjide sıkıntı yaşayacağını ifade ederken, Başbakan’ın enerji sorunun kalkacağını söylediğini kaydeden Solyalı, hükümetin kendi kendini çürüttüğünü savundu.
Solyalı, bütçenin en büyük payı olan yüzde 13’ün bütçe açığı payı olduğunu ifade ederek, hiçbir bakanlığa ayrılan bütçenin bu kadar yüksek olmadığını söyledi.
“Bütçenin genel görüşmesinde ayrılan kaynakların hangi proje, hangi amaç ya da yatırım için kullanılacağına dair bir açıklama yapılmadığı” eleştirisinde bulunan Solyalı, kaynak kullanımında adaletsizlik yaşandığını savundu.
17 defa vergi affı çıkarılmasına rağmen 7 bin şirketin 3 bininin zarar beyan ettiğini, bunların içerisinde kamu şirketleri de olduğunu söyleyen Solyalı, bu bütçeyle neyin nasıl düzeltileceğini sordu.
Üretim ve girişimcinin destekleneceğine ilişkin açıklamalara işaret eden Solyalı, 6 milyon Euro'luk bir artış yaşanan Yeşil Hat Tüzüğü kapsamındaki ticaretteki bu farkın nedeni ve nasıl olduğu sorulduğunda, analiz yapılmadığının anlaşıldığını söyledi.
Milletvekili Solyalı, cezalardaki artışa da değinerek, “ekonomiyi zerre büyütemeyecek bir süreçte insanların cebindekine nasıl göz koyuyorsunuz?" sorusunu yöneltti.
Bütçenin kabul edilebilir olmadığını söyleyen Solyalı, “gelecek dönemin vatandaş açısından rahat olacağı” ifadelerinin altının doldurulması gerektiğini kaydetti.
-Besim
CTP Milletvekili Filiz Besim de, “ülkede kullanılan para birimine hakimiyet kurulamadığı” gerçeğine göre mali politikalar ve bütçe hazırlanması, buna göre tedbir alınması gerektiğini kaydetti.
Besim, gıda ve ulaşım konusunda son zamanlarda dar gelirlilerinin ciddi sıkıntı yaşadığını belirterek, bazı kalemler üzerinden Güney Kıbrıs’taki fiyatlarla karşılaştırma yaparak, bu yüksek fiyatları düşürmek için nasıl bir çalışma yapıldığını sordu.
Kamusal alanda eğitimin çökmüş olmasından dolayı çocuklarını özel okullara gönderme eğiliminde olan halkın çok yüksek fiyatlarla karşı karşıya kaldığını söyleyen Besim, kamu eğitiminin iyileştirilmesi veya özel okulların fiyatlarının normal seviyeye indirilmesi için çalışma yapılıp yapılmadığını sordu.
Sağlık hizmetlerinde de gerileme yaşandığını ileri süren Besim, Girne ve Güzelyurt hastanelerinin beş senedir açılamadığını kaydetti. İlaç eksikliğine de işaret eden Besim, ilaç takip sisteminin kurulamadığını savundu.
Besim, “Bu bütçede nasıl bir politika uyguladınız? Nasıl bir bütçeleme yaptınız? Cevabını merak ediyoruz.” dedi.
-Baybars
Bağımsız Milletvekili Ayşegül Baybars da, bütçe hakkında söz alarak, hastanelerin neden tamamlanamadığını sordu. Baybars’ın sorusuna yanıt veren Maliye Bakanı Özdemir Berova, iç donanımın Türkiye tarafından sağlanacağını kaydederek, donanımın gelmesini beklediklerini kaydetti. Berova, Girne Hastanesi’nin yüzde 99 hazır olduğunu belirtti.
Baybars, bugün konuşulması gerekenin bütçe olmadığının herkes tarafından bilindiğini savunarak, konuşulması gerekenin “bütçe açığı değil yönetim açığı, kaynak yetersizliği değil ahlaki yetersizlik” olduğunu söyledi.
“KKTC tarihinde olmadığı kadar değerler erozyonu yaşandığını” ileri süren Baybars, bunun sadece mali olmadığını, ahlaki ve kurumsal da olduğunu savundu.
“Haksız istihdamlar, hukuksuzluklar, yandaşlara aktarılan kaynaklar” hakkında açıklama yapılmadığı eleştirisinde bulunan Baybars, “Her şey yolundaymış imajı” verilmeye çalışıldığını ancak ülkede hiçbir şeyin yolunda olmadığını ifade etti.
Baybars, soruşturma sürecinde aklanılsa bile toplumda “yolsuz, hukuksuz hükümet algısı” oluştuğunu, bunun da devlete olan güvenin sarsılmasına neden olduğunu savundu.
“Yaşanılanların devleti yönetemeyen hükümetin yarattığı bir çöküş olduğunu” iddia eden Baybars, “Hiç değilse güven duygusunu geri kazanmak için çıkın iddiaları açık yüreklilikle cevaplayın.” dedi.
-Arıklı
Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanı Erhan Arıklı, söz alarak, milletvekillerini yanıtladığı konuşmasında, enerji konusuna değinerek, Teknecik’teki sekiz jeneratörün büyük bölümünün ömrünü doldurduğunu ve hükümetin bu konuda tedbir almak zorunda olduğunu belirtti.
Konuşmacıların tamamına yakının tutuklamalarla ilgili sert ifadeler kullandığını da söyleyen Arıklı, KKTC’nin bir hukuk devleti olduğunu, masumiyet karinesinin de çok önemli olduğunu belirtti. Arıklı, "İddialar var, polisin soruşturmaları ve tutuklamalar var. Sosyal medyanın linç kültürüne kapılıp, Meclis’te masumiyet karinesini çiğnerseniz ayıp edersiniz” dedi. Bir milletvekilinin oğlunun Güney Kıbrıs’ta tutuklandığı günlerde böyle sert eleştirilerde bulunulduğunu anımsatan Arıklı, tüm ağır ifadelere rağmen gencin beraat ettiğini, hakkında suçlama dahi yapılmadığını söyledi. Arıklı, “Suçu ispat edilene kadar herkes masumdur. Bu nedenle Meclis’te kullanacağımız dile ve üsluba dikkat etmeliyiz.” dedi.
Konuşmaların ardından tasarının bütünü üzerindeki genel görüşme tamamlandı ve yasa tasarısının madde madde görüşülmesine geçildi. İlk olarak Cumhurbaşkanlığı bütçesi ele alınıyor.
