Haber: Bahar SANCAR
Cumhuriyet Meclisi’nde Karma Oyu kalkmasına yönelik çalışmalar yapılsa da, yasa önerisi komiteye geri çekildi ve üzerinde yeniden çalışma yapılmasına karar verildi. Gündem Kıbrıs Güzelyurt Bölgesi Muhtarlarına “Karma oy sizce kalkmalı mı?” diye sordu. Gündem Kıbrıs’a konuşan Güzelyurt Bölgesi muhtarları karma oyun kalkmaması gerektiğini söyleyerek, vatandaşın seçim hakkının elinden alınmasının demokrasiye aykırı olduğunu vurguladı. Güzelyurt Muhtarları, karma oy kullanımında vatandaşların nitelikli ve donanımlı gördüğü kişilerin meclise olması için karma oy kullanılmaya devam edilmesi gerektiğini de söyleyerek, karma oy kalktığı takdirde tek partili rejim sistemine geçiş yapılacağını düşündüklerini ifade etti.
Bazı muhtarlar ise karma oyun kalkmasını gerektiğini söyleyerek, düğüne, cenazeye, doğum gününe gidenlerin milletvekili olduğunu, seçimlerde donanım ve vizyonların ön planda olmadan oy kullanıldığını söyledi. Muhtarlar hem vatandaşlarda hem de milletvekillerinde siyasi görüşlerin net olması gerektiğini, herkesin partisinin görüşlerine göre hareket etmesi gerektiğini vurguladı. Muhtarlar parti içi tercihlerin yapılabileceğini de belirterek, karma oy kullanımında birçok oyun da yandığını ifade etti.
Muhtarlar Birliği Başkanı ve Güzelyurt Güneşköy Muhtarı Akay Darbaz:
Muhtarlar Birliği Başkanı ve Güzelyurt Güneşköy Muhtarı Akay Darbaz, karma oyun kalkmaması gerektiğini ifade ederek, “Karma oyun bölgeler olarak ayrıştırılması lazım. Buradan çıkan milletvekili buradaki halkın sorunlarını dile getirmek ve bölge halkını içinse bu sistem değişmelidir. Ama bir milletvekili tüm ülkeyi temsil ediyorsa da kalsın. Örneğin benim bölgemde muhtarlık seçimi olduğunda sadece Güneşköylüler seçiyor. Güneşköy muhtarı, Güneşköy halkının sorunlarını devletle köprü görevi görerek çözmelidir. Eğer tüm bölgelere hizmet verecekse o zaman muhtarlık seçiminde de tüm ülkeden oy almalı. Bunun tartışılacak boyutu yoktur” dedi.
Konuşmasının devamında Darbaz, “Zaten milletvekili sayısını bölgelerin nüfusları belirler ama ona rağmen bütün Kıbrısı temsil etmeye çalışırlar. Burada çelişki vardır. Bu açıdan da baktığımda kaldırılması lazım. Eğer karma oy kaldırılacaksa gerekçeler açıkça ortaya konmalıdır. Güzelyurt bölgesinden seçilen milletvekili tüm ülkeyi temsil edecekse tüm Kıbrıs’tan oy alması gereklidir” dedi.
Darbaz, karma oy nedeniyle milletvekillerinin partilerine olan aidiyet duygusunun karma oy sistemi ile kalkmasını da eleştirerek, “Milletvekilleri parti içerisinde aidiyetle ilgili sorun yaşıyorsa bunu parti içinde çözmelidirler ve partilerin bu kişileri aday göstermemesi gerekir. Partisine hayrı olmayanın memlekete hiç olmaz” diye konuştu.
Konuşmasının devamında Darbaz, “Karma oy sistemi kalmalıdır. Çünkü bozuk parti içi sistemlerde 3 tane kaliteli insan vardır ve diğer partilerde ben bu insanların öne çıkmasını isterim. Her partide güzel insanların olduğunu düşünüyorum. Ve karma oy sistemi kutuplaşmamıza da engel olabiliyor. Yeterince ayrıldık zaten. Karma oy kullanımı ülkemizde atmosferi daha iyi etkiliyor ve olumlu olduğunu düşünüyorum” dedi.
Darbaz, “Ülkemizde Karma oy kullanımında sıkıntı var. Karma oy kullanımı kolaylaştırılmalı. Bununla birlikte karma oy kullanımında daha eğitici bilgilerin vatandaşla paylaşılabileceğini düşünüyorum” ifadelerini kullandı.
Darbaz, “Ülkemizde ideoloji diye bir şey kalmadı. Bunun ideolojilerin olmadığı ortamlarda partiler sadece bir amblemdir. Her partinin güzel insanlarını meclise gönderirsek mecliste yaşanan tartışmaları dinlemeyeceğiz. Yozlaşmayacağız, yobazlaşmayacağız. Her partinin kendi içindeki düzgün insanları aday çıkarıp desteklemesi ve toplumunda taraf olması gerektiğini düşünüyorum” dedi.
Güzelyurt Zümrütköy Muhtarı Erhan Celaller:
Güzelyurt Zümrütköy Muhtarı Erhan Celaller, karma oy kullanımının kalması gerektiğini savunarak, seçmenlerin tercih özgürlüklerinin alınmaması gerektiğini söyledi. Celaller, “Bana göre karma oy kullanımı kalkmamalıdır. İnsanlar istedikleri kişilere gidip oy verebilir. Zaten bizim ülkemizde siyaset yok. İnsanlar ya arkadaşlarına ya da çıkarı olanlara oy veriyor. O nedenle de karma oy kullanımı kalkmamalıdır” dedi.
“Karma oy sistemi kolaylaştırılmalı mı?” sorusuna da yanıt veren Celaller, “Ülkede oy kullanacak seçmenlerin eğitim seviyesinin en az lise mezunu olması gerektiğini düşünüyorum. En azs lise mezunu kişiler oy kullanabilmelidir. Çünkü eğitimli insanlar daha doğru ve daha iyi karar vererek tercihlerini daha doğru ve iyi yapıyorlar. Ülkemizde eğitimin az olmasından dolayı ve yeni yapılan vatandaşların seçim sistemini bilmemesinden dolayı kullanılan oylar yanıyor. Çünkü bu ülkeye dair hiçbir bilgileri yok. bir kişi vatandaş olduktan en az 10 yıl sonra oy kullanmalıdır” diye konuştu.
Güzelyurt Yuvacık Köyü Muhtarı Emirzade Terzioğlu:
Güzelyurt Yuvacık Köyü Muhtarı Emirzade Terzioğlu, karma oy kullanımının kalması gerektiğini söyledi. Terzioğlu, “Karma oy kullanımı kalkmamalıdır. İnsanlar dilediği şekilde oy kullanabilmeli ve hangi partiden olursa olsun kendilerini mecliste en iyi temsil edeceklerini düşündükleri milletvekili adaylarına oy verebilmelidir” dedi.
Karma oy sisteminde yanan oyların ise karma oy kullanımının kolaylaştırılarak önüne geçilebileceğini kaydeden Terzioğlu, “Karma oy sistemi kolaylaştırılarak yanan oyların önüne geçilebilir. Eğitici videolarla da bu vatandaşla paylaşılır. Bu sayede geçersiz oy sayısının da azalacağını düşünüyorum” ifadelerini kullandı.
Güzelyurt Yayla Köyü Muhtarı Murat Rüstemoğlu:
Güzelyurt Yayla Köyü Muhtarı Murat Rüstemoğlu, karma oy kullanımının kaldırılmasını desteklediğini söyledi. Rüstemoğlu, karma oy kullanımının çok zor olduğunu ve özellikle yaşlı kişilerin karma oy kullanamadığını ifade ederek, “Yaşlı insanlarımız kullanamıyor. Bu sefer de yaşlı ve genç seçmen arasında adaletsizlik oluyor. O nedenle karma oy kaldırılmalıdır diye düşünüyorum” dedi.
Konuşmasının devamında Rüstemoğlu, “Diğer yandan da milletvekilleri seçimde partileri yerine kendilerine çalışıyor. Bu doğru değildir. partilere bağlılık kalmadı. O nedenle karma oy kaldırılsın” dedi.
Güzelyurt Aşağı Bostancı Köyü Muhtarı Fırat Arkın:
Güzelyurt Aşağı Bostancı Köyü Muhtarı Fırat Arkın, karma oy kullanımının kaldırılmaması gerektiğini söyledi. Arkıni, “Karma oy kaldırılırsa bu kez bütün iş 2-3 siyasi parti üzerine kalacak. Bu da mantıklı olmaz. Karma oy ülkemize renk ve çeşitlilik oluyor. Seçmenler siyasette görmek istedikleri donanımlı kişilere oy vermeye devam etmelidir. İnsanların bu seçim hakkı ellerinden alınmamalıdır. Karma oy kaldırılırsa 2 partili sisteme dönülür ve bu da bize uygun değildir. O nedenle karma oy kesinlikle kalkmamalıdır” diye konuştu.
Karma oy kullanımında yanlış tercihlerden dolayı oyların yanması konusunda ise Arkın, “Karma oy kullanımı bence kolaylaştırılmalıdır. Bu sayede insanların da oyları yanmaz” dedi.
Güzelyurt Mevlevi Köyü Muhtarı Turgay Yıldız:
Güzelyurt Mevlevi Köyü Muhtarı Turgay Yıldız, karma oyun kesinlikle kaldırılması gerektiğini söyledi. Yıldız, “Karpaz’daki Mağusa’daki milletvekili adayaına ben neden oy vereyim ki? Tanımadığım benim bölgemden olmayan birini seçmek bana göre mantıklı değil eskiden olduğu gibi bölge sistemine geçilmelidir. Benim milletvekilim benim bölgemden olmalı. Bölge insanı kendini temsil edecek kişiyi kendi bölgesinden seçmelidir dedi.
Yıldız, karma oy kullanımının zor olmasından dolayı birçok oyun da yandığını ifade ederek, “Karma oy kullanımı çok zor. Gençler bile karma oy kullanırken hem çok zaman kaybediyor hem de yanlış kullanıyor ve oyları yanıyor. Yaşlı insanlarımız ne yapsın? Onlar hiç karma oy kullanamıyor. Çarşaf gibi bir liste… İnsanlar okuyamıyor ve karıştırıyor. Karma oy kullanımı zor olduğu için de kaldırılması gerektiğine inanıyorum” ifadelerini kullandı.
Güzelyurt Kalkanlı Köyü Muhtarı Kemal Kısaoğlu:
Güzelyurt Kalkanlı Köyü Muhtarı Kemal Kısaoğlu, karma oyun kesinlikle kaldırılması gerektiğini söyledi. Kısaoğlu, “Birt adam çıkıp da maskara gibi ortalığı dağıtmasın. Seçimler bireysel olmamalıdır. Bir de karma oya yöneldiğinde başka şeyler çıkıyor ortaya. Her şey ben üzerine kurulur. Bir partiden aday çıkıyor ama iş bireysele dönüyor. Yalnız başına seçim kazanıyor ve kendi partisini tehdit ediyor. Bu kez de menfaatler ortaya çıkıyor. Böyle iş olmaz” dedi.
Kısaoğlu, “Karma oy kullanımının zorluğundan dolayı oylar da yanıyor. Bana göre seçim barajı da yükseltilmelidir. En az 10-15 bandında olmalıdır. 1-2 milletvekilli parti olmaz. Ne anlamı var? Particiliği de bitiriyor karma oy. O benim ahbabım diye oy verilmez. Kişilerin o işi yapıp yapamayacağına göre, parti düşüncelerine göre oy verilir.