Suna ERDEN Türkiye F-16 jetleri tarafından Rus uçağının düşürülmesinin ardından bozulan Ankara Moskova ilişiklerinde gerginlik devam ediyor. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Türkiye'ye karşı bir dizi ekonomik yaptırımlar içeren kararnameyi onaylaması ile kriz ekonomik boyuta taşındı. Rusya’nın uyguladığı ekonomik yaptırımlar birçok sektörün yanı sıra gıda sektörünü de içine alıyor. Türkiye’den sebze, meyve alımlarının askıya alınması Türk üreticilerini zora sokarken, Türkiye Hükümeti, zarara uğrayan üreticileri tazmin edeceğini açıkladı. Moskova-Ankara hattında yaşanan kriz KKTC’de de etkisini gösterecek. Türkiye üzerinden Rusya’ya yapılan 4 milyon TL tutarında narenciye ihracatı tehlikeye girerken, ihracatçılar kaybedilen Rus pazarı için endişelenmeye başladı. Star Kıbrıs’a konuşan Kıbrıs Türk Narenciye İhracatçıları Birliği Başkanı Gökhan Saraç, KKTC’de üretilen 100 ton narenciyenin yüzde 15’şinin Rus pazarına satıldığını, bunun yıllık 4 milyon TL’lik tutarı kapsadığını ancak bozulan Rus-Türk ilişkilerinden dolayı bu Pazar payının kaybedildiğini ifade etti. Rusya’nın uyguladığı ekonomik yaptırımların KKTC’de de etkili olacağını kaydeden Saraç, narenciye ihracatının Türk menşesi ile Türkiye üzerinden yapıldığını ifade etti. Saraç, “Türkiye’ye gıda alımında yaptırım uygulanması dolaylı olarak bizi de etkiler” dedi. RUSYA PAZARI ÇÖKTÜ Saraç, 2015-2016 sezonunda 5 bin ton beyaz greyfurt, 4 bin ton limon,2 bin 500 ton yafa portakal ve 24 bin ton mandalina ve 65 bin ton valensiya rekoltesi beklendiğini söyledi. Bu sezon sadece mandalinada artış olacağını kaydeden Saraç, narenciye ihracatının başta Türkiye olmak üzere, Kuzey Irak, Rusya, Ukrayna, Romanya, Türkmenistan, Özbekistan, İngiltere ve Hollanda’ya yapıldığını belirtti. Saraç, elde edilen narenciye ürünlerinden Rus pazarına 5 ila 10 ton arasında valensiya portakal, yüzde 40 ile 50 arasında ise mandalina ihraç edildiğini ifade ederek, bu ihracatın tutarının yıllık 4 milyon TL olduğunu söyledi. YENİSİ LAZIM Saraç, buradaki ihracatçıların Türkiye’deki firmaları ile temasa geçip, Rus pazarı ile anlaşıp ürünleri Türkiye’ye gönderdiğini, orada Türk menşesi basıldıktan sonra Rusya’ya ihraç edildiğini açıkladı. Saraç, bozulan Türkiye-Rusya ilişkilerinin ekonomik boyutunun KKTC’yi de etkileyeceğini, Pazar payında yüzde 15 oranında pay tutan Rus pazarının kaybedilmesinin üreticiyi zora sokacağını belirtti. İKİ AY VAKTİMİZ VAR Saraç, “KKTC’de üretilen mandalinanın yüzde 50’si Rusya’ya ihraç ediliyor. Bu Pazar payının kaybı mandalina ihracatını kötü etkileyecek” dedi. Saraç, kaybedilen yüzde 15 pazar payı yerine yeni pazarlar bulunması gerektiğini ifade ederek, Tarım Bakanlığı, Ekonomi Bakanlığı’na bağlı birimler üretici ve ihracatçıların durum değerlendirmesi yapması gerektiğini söyledi. Saraç, yeni bir Pazar bulabilmek için 2 ay vakitleri olduğunu ancak bu zamanın iyi değerlendirilmemesi durumunda zarar oluşacağını vurguladı. Saraç, “Yüzde 15 pazar kaybı telafisi için yeni pazarlar bulunması gerekiyor. Ayrıca taşıma maliyetleri yüksek olduğu için yeni pazarlar bulunması halinde ürünlerin ulaştırılması için devletin bu konuda da destek vermesi gerekiyor” dedi. SORUNLARA SORUN EKLENİYOR Narenciye İhracatçısının 2015 yılına ait devletten 7 milyon TL alacağı olduğunu kaydeden Saraç, narenciye sektöründe bunca sorun varken, üstüne Rus krizinin tuz biber olduğunu ifade etti. Saraç, Tarım Bakanlığı’nın 2015 yılına ait ödemediği teşvik primlerini 2016 bütçesine aktarmayı hedeflediğini savunarak, bunun hatalı bir adım olduğunu, sorunlara sorunlar ekleyeceğini dile getirdi. ARTIK GELMEK İSTEMİYORLAR Narenciye sektöründe yaşanan işçi sorununu da değinen Saraç, “Kesim işçiliği ve paketleme işçisi sıkıntısı yaşanacağı konusunda endişemiz var. İşçi bulamıyoruz. Türkiye’de imkânlar iyileştirildiği için işçiler gelmiyor. Hükümetin işçilerin gelmesi için iyileştirme yapması gerekiyor. Her geçen yıl daha da artan işçi sorununa bir çözüm bulunmaması halinde hasat zamanı çok büyük sıkıntılar yaşanacaktır” şeklinde konuştu. Saraç, ihracat kalemi içerisinde en fazla gelir getiren Narenciye sektörünün iyileştirilmesi ve geliştirilmesi gerektiğini de sözlerine ekledi.