Cumhuriyet Meclisi’nin 843 milyon 504 bin TL’lik bütçesi Meclis Genel Kurulu’nda oy çokluğuyla kabul edildi.
Cumhuriyet Meclisi Genel Kurulu'nda 2026 Mali Yılı Merkezi Devlet Yönetimi Bütçe Yasa Tasarısı görüşmeleri devam ediyor. Genel Kurul’da ilk olarak Cumhuriyet Meclisi bütçesi ele alınarak, kabul edildi.
Genel Kurul’da milletvekilleri bütçeye ilişkin söz aldı.
Barçın
Onaya sunuşların ardından söz alan CTP Milletvekili Devrim Barçın, dünden beri devam eden yağışların bu akşam daha büyük felaketlere yol açmasının beklendiğini belirterek, yetkililerin mecliste değil acil durum masasında olması gerektiğini savundu.
Meclisin ertelenmesi taleplerinin reddedildiğini vurgulayan Barçın, bu tavrın kendilerinin daha yumuşak konuşmalar yapmasına sebep olmayacağını ancak bugün yaşananların siyaset üstü bir durum olduğunu söyledi.
Barçın, “Yanlış yapıyorsunuz bugünkü gündemi diğer günlere sıkıştıralım ve vatandaşın yanında olalım buralarda sürünmeyelim” dedi ve bakanları kriz masasının başında olmaya davet etti.
-Berova
Maliye Bakanı Özdemir Berova, olumsuz hava koşullarından zarar görenlere geçmiş olsun diyerek, afet koordinasyon merkezinin akşamdan beri sahada olduğunu ve bu çalışmaların kesintisiz sürdüğünü söyledi. Berova, operasyon geçiren Başbakana geçmiş olsun diyerek, bugün Bakanlar Kurulu'nun toplandığını ve dün akşamdan bu yana etkili olan olumsuz hava koşullarının tüm ilgili kurumların katılımıyla değerlendirildiğini kaydetti.
2013 yılında Özkan Yorgancıoğlu’nun başbakanlığı döneminde de böyle bir afet olduğunu hatırlatan Berova, “O zaman da bütçe görüşmeleri ve afet çalışmalarının eş zamanlı devam ettiğini” söyledi.
Berova, bugün için de nütçe görüşmelerinin devam etmesinde bir mahsur olmadığı yönünde karar aldıklarını ve yaşanan olayların yakından takip edilebileceğini belirtti.
Berova, kendilerinin süreleri kısaltma hevesinde olmadığını, herkesin rahat olmasını ve tüm sorumluluklarını yerine getirebilecek donanıma sahip olduklarını kaydetti.
-Ataoğlu
Başbakan Yardımcısı, Turizm, Kültür, Gençlik ve Çevre Bakanı Fikri Ataoğlu da, tüm ülkeye geçmiş olsun dileklerini ileterek, sabah Cumhurbaşkanı Tufan Erhürman'ın kendilerini arayarak afet komitesi kurulmasını istediğini ve kendilerinin de bunu hayata geçirdiklerini anlattı. Ataoğlu, tüm yetkililerinin sahada olduğunu ve gerekenlerin yapıldığını söyledi.
Olası herhangi bir olumsuzlukta bilgi akışını sağlayıp tedbir alacak durumda olduklarını dile getiren Ataoğlu, vatandaşların mağduriyetlerinin giderilmesi için gerekli organizasyonların yapıldığını kaydetti.
-İncirli
CTP Genel Başkanı Sıla Usar İncirli de, "Samimiyetle bizim, sizin burada ne işiniz var diye sormak istiyorum" diyerek, vatandaşların sefil, herkesin bir noktada mağdur olduğu bir durumda hükümetin niye hala burada olmak için ısrar ettiğini anlayamadığını kaydetti.
Erteleme teklifi yaptıklarını ve buna cevap gelmeden Meclis'in toplanma kararı alınmasını doğru buladığını ifade eden İncirli, "Birazdan yağış tekrar başlayacak, yaşananların arkası daha bürük sıkıntılarla devam edecek” dedi.
Tüm samimiyetleriyle erteleme teklifi yaptıklarını, afet kurulunun bile Cumhurbaşkanı Tufan Erhürman'ın aramasıyla kurulmasının yanlış olduğunu söyleyen İncirli, şu anda sıkıntı yaşanan bölgeleri sıralayarak, bu kadar büyük riskler varken hazırlık yapmak yerine burada bütçe konuşmanın manasız olduğunu belirtti.
İncirli, “İşinizin başında olmak yerine burada oturmayı tercih etmenizi anlayamıyorum” diyerek, yapılacak onca şey varken “Aklınızın ne kestiğini anlayabilmiş değiliz” dedi.
İncirli, bütçe görüşülmesinin bir aciliyeti olmadığını, alınan bilgilere göre, akşamdan daha şiddetli yağışların gelmek üzere olduğu bilgisi aldıklarını hatırlattı.
-Oğuz
İçişleri Bakanı Dursun Oğuz da, bu ülkede bir devlet olduğunu ve dün sabah itibariyla gerekli tüm önlemlerin alındığını, tüm birimlerin de görev başında olduğunu kaydederek, tüm ilçelerdeki durum hakkında bilgi verdi.
En büyük sıkıntının Gönyeli, Dikmen ve Lefkoşa’da olduğunu yaşananların da bugünün sorunu değil kronik problemler olduğunu belirten Oğuz, beklentinin üzerindeki yağışlardan kaynaklanan sorunları öngörerek tedbirlerin alındığını kaydederek örnek verdi.
Oğuz, burada yapılması gerekenin vatandaşların açıklamaları takip ederek güvenliklerinin sağlanması olduğunu, dönüşümlü olarak kendilerinin de görevlilere destek olmaya devam edeceklerini söyledi.
Yapısal hatalar nedeniyle öngörülen aksaklıklar hakkında ayrıntılı bilgi veren Oğuz, icraatlarında yanlış görünenlerle ilgili uyarılara da açık olduklarını, yapılabileceklere hep birlikte karar vermenin doğru adım olacağına inandığını kaydetti.
Oğuz, bütçe görüşmeleri başladıktan sonra da kendilerinin görevlerinin başına gideceğini belirtti.
-Şahiner
CTP Milletvekili Salahi Şahiner, Bütçe görüşmelerine bu şekilde devam edilmesinin görüşülecek konuların manşet olmaması amacıyla yapıldığını ileri sürerek, “Bugünkü konular gündem olmasın diye toplandık” dedi.
Cumhuriyet Meclisi bütçesinde nelerle karşılaştıklarını sıralamaya başlayan Şahiner, 2026 yılı ödeneğinin 611 milyondan, 1 milyar 442 milyona çıkarıldığını bu artışın yeni binaya geçilmesiyle alakalı olduğunu düşündüklerini anlattı.
Bütçeyi incelediklerinde mahali kaynaklardan 600 milyonluk bir ödeme gördüklerini ve bunun ne olduğunu sorduklarında Meclis arşivinin dijitalleştirilmesi projesi olduğunu öğrendiklerini aktardı.
1 yılda 2 kişiyle, birkaç milyonla halledilebilecek bir iş için ayrılan bu tutara itiraz ederek bilgi istediklerini yineleyen Şahali, bu tutarın 2025 yılı meclis bütçesine eşit olduğunu aktardı.
Şahali, bunu fark etmeseler olacaklarla ilgili değerlendirmelerde bulunarak, buna benzer bir dizi kalem olduğunu ve bütçe konuşulurken bunları detaylandıracaklarını belirtti.
Yasama görevinden sorumlu olmasına rağmen Meclis'te bu konuda eksiklikler olduğunu ifade eden Şahiner, kimsenin bilgisi olmadan Meclis'e istihdam edilen kişilere ve meclis araçlarının plakalarının değiştirilerek kullanılmasını eleştirdi.
Şahiner, denetim için yapılan yazılı sorulara verilmeyen cevaplardan ve tutanakların güncel olmamasından da şikayet etti.
-Pilli
UBP Milletvekili Ali Pilli de, uzun zamandır kürsüden konuşmadığını ancak su konusunda söyleyecekleri olduğunu belirtti.
Sellerin meydana gelmesine engel olmak için yapılabilecekler olduğunu söyleyen Pilli, su yollarının önünün kesilemeyeceğini bu yolların önüne bina yapılırsa suyun bunun hesabını soracağını kaydetti.
Pilli, ülkenin baraja da, gölete de ihtiyacı olduğunu, Güzelyurt’ta herkesin barajın dolması için Güneydeki barajların kapaklarının açılmasını beklediğini dile getirerek, bir günde dolup taşan barajlar sorununun önceden tespit edilebilir olduğunu belirtti. Pilli, bu felaketleri önlemek için yapılabileceklere örnekler verdi.
Kurumsal yapıların içinde en önemlisinin Meclis olduğunu ifade eden Pilli, dünyanın her yerinde var olan sağlık biriminin "Bu güzelim yapıda” bulunmadığını hatırlattı. Sağlıkta ilk müdahalenin çok önemli olduğuna işaret eden Pilli, en kısa sürede meclis binasına tam teşekküllü bir acil müdahale birimi kurulması gerektiğini söyledi. Pilli, aslında tüm kurumlara acil müdahale odalarının olması gerektiğini belirtti.
Pilli, “Ali Pilli kayboldu diyenlere burada olduğumu göstermek için söz aldım” dedi.
Meclis Başkanı Ziya Öztürkler, Meclis'te bir sağlık odası kurulduğunu belirterek, hangi ihtiyaçlara cevap verecek nitelikte olduğunu anlattı. Öztürkler, gelecek dönem Sağlık Bakanlığı'nın sağladığı bir görevlinin de orada hazır bulunacağını kaydetti.
-Özdenefe
Meclis Başkan Yardımcısı CTP Milletvekili Fazilet Özdenefe ise, meclisin bütçesine hazırlık yapamadıklarını çünkü olağanüstü bir güne uyandıklarını belirterek, “Bu oturumun bu şartlarda yapılması sağlıklı değil” dedi.
Gölet ve barajların bu kadar kısa sürede dolmasının sadece yağışla alakalı olamayacağını, temizlik veya bakım konusunda yılların aksaklıklarının, sorun çıkmasına sebep olduğunu düşündüğünü dile getirdi.
Özdenefe, afetlerden etkilenen herkese geçmiş olsun diyerek, görevlerinin başında çalışan herkese teşekkür etti.
Meclisin taşınma işlemlerinin hala tamamlanmadığına işaret eden Özdenefe, burada çalışmaya başlayacak herkesin de yasal süreçlerden geçirilerek göreve başlamasını temenni etti.
Acilen Meclis'in Teşkilat Yasası'nda değişiklik yapılması gerektiğini hatırlatan Özdenefe, bu konuda daha önce de farklı ortamlarda açıklamalar yaptığını hatırlattı.
Özdenefe, meclisin ve mahkemelerin daha önce hiç sözleşmeli personel almadığını, bunu ilk kez yaşadıklarını ve bunun bir gelenek haline gelmeden ihtiyaçların belirlenerek kadroların açılması gerektiğini söyledi.
Makam araçlarına sivil plaka takılmasının yasal olmadığını, o araçların görev amaçlı kullanılması için tahsis edildiğini belirten Özdenefe, ilk başta meclis araçları, ardından da diğer kurumların bu plaka değiştirilmesini benimsememesini istedi.
Meclisin bir süredir çok sağlıklı çalıştığını düşünmediğini söyleyen Özdenefe, 2022’den beri komite çalışmalarının olması gerektiği şekilde ilerlemediğini kaydetti. Özdenefe, bu konuda yaşanan olaylara örnekler verdi.
Özdenefe, son dönemde tüm milletvekillerinin de yasama dokunulmazlığının kaldırılmasının gündeme geldiğini, bunun da belli prosedürleri olduğunu ve zaten bu konuda yapılan oylamaların da reddedildiğini hatırlattı.
Hükümetin yasamaya saygı göstermeyerek, yasa gücünde kararnamelerle ülke yönettiğini söyleyen Özdenefe, “10 adam oturup ülkeyi nasıl yöneteceğine karar veriyor herkesin iradesini paypass ediyor” dedi.
Ekonomi Maliye ve Bütçe komitesinde 386 yasa gücünde kararname olduğuna işaret eden Özdenefe, bu kararnamelerin 90 günde yasal hale getirilebilecek şekilde hazırlandığını ancak üzerinde çalışılmayanların yok olduğunu söyledi.
Özdenefe, bu iktidar yapısı yüzünden Meclis'in işlevselliğini yitirdiğini vurgulayarak, halkın en az güvendiği kurumlardan birinin Cumhuriyet Meclisi haline geldiğini kaydetti.
Askerlikle ilgili hazırlanan yasa gücünde kararnamenin de 90 günde geçerliliğini yitirdiğini ve farklı kaoslara sebep olduğunu hatırlatan Özdenefe, “Yasa yapmıyorsunuz yaptırmıyorsunuz, herkesi perişan ediyorsunuz” dedi.
Özdenefe, denetleme günlerinde sadece bir bakanın tüm sorulara cevap vermesi kurgusuyla bir durum oluşturulduğunu, bunun da denetleme görevini sarstığını söyleyerek, biriken 30 civarında cevaplanmayan yazılı soru olduğunu hatırlattı.
Özdenefe, nüfus, silah ruhsatları gibi sorulara da hala cevap verilmediğini söyledi. Özdenefe, ülkenin seçim sistemini değiştirecek yasal düzenlemelerin bile kimseye haber vermeden yapıldığını, bu nedenle aylarca bu sorunu çözmeye çalıştıklarını kaydetti.
Yasalaşan tasarılar üzerinde yapılan değişikliklere işaret eden Özdenefe, yasa gücünde kararnameler ve yasa tasarıyla ilgili yapılan bir dizi aksaklığı örnek verdi.
Meclis bütçesinde sehven yazıldığı belirtilen 600 milyon fazlalığın nasıl oluştuğuyla ilgili de değerlendirmelerde bulunan Özdenefe, bu hatanın nasıl yapıldığını ve alınan tekliften divan üyelerinin haberdar olmamasını eleştirdi.
Cumhuriyet Meclisi'nin arşivinin de hala yeni binaya taşınmadığını vurgulayan Özdenefe, 2022 yılından beri Dilekçe ve Ombudsman Komitesi'nin bir kez toplandığını hatırlattı.
-Şahali
Cumhuriyetçi Türk Partisi (CTP) Milletvekili Erkut Şahali, Meclis’te yöneltilen sorulara bakanların “ısrarla” yanıt vermediklerini kaydederek, böyle bir hakları olmadıklarını söyledi. Şahali, bilgi edinme hakkına dikkat çekerek; “En azından neden cevap vermediğinize cevap verin.” dedi.
Şahali, talep edilen bilgilerin kişisel bilgiler olmadığını belirtti, önceki yıllarda sorulan ancak yanıtlanmayan 34 sorudan örnekler verdi.
Şahali, yasa gücünde kararnamelerin de Meclis üzerinde yarattığı sıkıntılara dikkat çekerek, Bakanlar Kurulu tarafından çıkarılan 429 kararnamenin yasalaşmak için Meclis’te beklediğini kaydetti. Şahali, bu kararnamelerin 166 tanesinin Başbakan Üstel’in hükümetinde, 100’ünün ise Meclis’in açık olduğu dönemde alındığını söyledi.
Yasa gücünde kararnamelerin 90 gün içerisinde yasalaşması gerektiğini ifade eden Şahali, bu kararnamelerin “Meclis’in ayıbı” olmasından çıkarılması gerektiğini söyledi; yeniden listeyi Cumhuriyet Meclisi Başkanlığına ileteceğini belirtti.
Cumhuriyet Meclisi Başkanı Ziya Öztürkler de, konuyla ilgili çalışacağını dile getirdi.
- Baybars
Bağımsız Milletvekili Ayşegül Baybars da, yoğun yağışlardan kaynaklı ülkede yaşanan sıkıntılara dikkat çekerek, koordinasyonda bir sıkıntı yaşandığını savundu.
Baybars, her sene bütçe görüşmelerinde ve denetleme günlerinde tedbirlerin alınması çağrısında bulunduklarını hatırlattı; Kaymakamlık ve Başbakanlık bütçelerinde zararların karşılanmasına yönelik bir kaynak ayrılmadığını söyledi.
Meclis’in saygınlığı kapsamında yasa gücünde kararnamelere eleştirilerde bulunan Baybars, kuvvetler ayrılığına dikkat çekti. “Meclis açıkken, yürütme sürekli meclis gibi davranma hakkını neden kendinde görüyor?” diye soran Baybars, demokrasilerde bunun bir “yetki gaspı” olduğunu savundu.
Baybars, Meclis’te temel sorunun bütçedeki rakamlar değil, anayasal düzenin ruhuna, kuvvetler ayrılığına ve hukuk devleti ilkesine sürekli zarar verilmesi olduğunu ifade etti.
Meclis’te ayrıca fiber optik altyapıya ilişkin protokolün “Bilgiye sunuş” şeklinde gelmesine tepki gösteren Baybars, bu protokolün ifade edildiği şekilde “Onay yasası” olarak Genel Kurul’a getirilmesi gerektiğini hatırlattı. Baybars, Anayasa’ya uyulması çağrısında bulundu.
Cumhurbaşkanlığı Seçimi öncesindeki istihdamlara değinen Baybars, bunun çalışma barışını bozduğunu ifade etti.
- Berova
Maliye Bakanı Özdemir Berova, milletvekillerin ardından söz alarak eleştirilere yanıt verdi.
Milletvekili Erkut Şahiner’in gündeme getirdiği “600 milyonluk ihale” hakkında konuşan Berova, bunun 600 milyona ihaleye çıkılacağı anlamına gelmediğini kaydetti. Berova, şartnamenin hazırlanması ardından keşif bedeli tespiti yapılacağını belirtti. Bakan Berova, “Toplumun kafasını karıştıracak” açıklamaları doğru bulmadığını belirtti.
Yasa gücünde kararnamelere ilişkin çalışmaların yürütüldüğünü söyleyen Berova, bu kararnamelerin kaldırılmasıyla ortaya çıkacak sorunların olduğuna da dikkat çekti.
Konuşmaların ardından Cumhuriyet Meclisi’nin 843 milyon 504 bin TL’lik bütçesi oy çokluğuyla kabul edildi.
Meclis Genel Kurulu, Başbakanlık ve Başbakanlığa bağlı kurumların bütçelerinin görüşülmesiyle devam ediyor.